Censuur

Het moet niet altijd ernstig en somber zijn, hee. Af en toe mag er ook eens wat positief en vrolijk nieuws zijn. En zie, heel onlangs mochten we eens een grappig bericht lezen op VRT-NWS: “In Hongkong zijn vijf mensen opgepakt na publicatie van enkele kinderboeken.”

Dit moest ongetwijfeld een stunt zijn van “De Ideale Wereld”. Of misschien van de uitgeverij van die kinderboeken, die op die manier haar nieuwste publicatie onder de aandacht wil brengen. Hoe dan ook: grappig is het wél, het idee dat mensen zouden gearresteerd worden omdat ze een kinderboek geschreven hebben.

Tenzij het ernstig bedoeld was, en die arrestaties maar al te reëel waren? Misschien ging het wel om kinderboeken met een obscene inhoud, die de onschuldige kinderzieltjes zouden bezoedelen? (In het Hongarije van Victor Orban zou dat best wel gekund hebben.) Maar dat was het niet. Het zijn verhalen over een dorp van schapen dat bedreigd wordt door wolven. Misschien niet echt geschikt als verhaaltje-voor-het-slapengaan, maar nu ook niet direct wereldschokkend of pervers.

Het was, helaas, inderdaad wél een ernstig artikel. En de arrestaties zijn ook werkelijk gebeurd. De beschuldiging luidt blijkbaar: “Aanzetten tot haat tegen de regering van Hongkong en tot geweld en illegale activiteiten.” De boeken zouden dus volgens de autoriteiten in Hongkong de kindjes aldaar aanzetten tot “haat tegen de regering” en tot “illegale activiteiten”. Welke “illegale activiteiten” een kind kan ondernemen, is niet helemaal duidelijk. Drinken, misschien? Of roken? Of vals spelen bij Mens-erger-je-niet? Of stiekem gluren terwijl je aan het aftellen bent bij Verstoppertje?

Al bij al dus niet zo grappig, maar eerder een bewijs van hoe absurd regeringen kunnen reageren als ze bang zijn. Of als ze koste wat het kost willen vermijden dat de bevolking een andere mening zou te horen krijgen dan de officiële versie.

In Hongkong gaat het dus om de Chinese officiële versie van de werkelijkheid. Want Hongkong is immers deel geworden van China. Hongkong is bijna honderd jaar lang Brits grondgebied geweest, maar werd in 1997 aan China terug gegeven. Weliswaar met de speciale clausule dat het gebied nog minstens 50 jaar lang over dezelfde democratische vrijheden zou mogen blijven beschikken. Maar de Chinese centrale regering bleek achteraf niet erg enthousiast over die speciale clausule, en lapt die sinds een aantal jaar gewoon aan haar laars. Hongkong is dus, tegen wil en dank, “volwaardig” Chinees grondgebied geworden. Met alles wat daar bij hoort: strikte gehoorzaamheid aan de richtlijnen van de communistische partij, en geen flauwekul over “democratische” ideeën. Protesten tegen de Chinese machtsovername werden al heel spoedig krachtdadig in de kiem gesmoord. En protestanten werden zonder pardon in de cel gegooid. Zo ook twaalf jonge activisten die gepoogd hadden met een bootje naar Taiwan te vluchten, en die bij hun vluchtpoging toch waren opgepakt. In de gecensureerde kinderboeken gaat het ondermeer over twaalf schapen die per boot uit het door wolven omsingelde dorp proberen te ontvluchten. Dus ja: de boeken zijn behoorlijk “subversief”. En daar kunnen ze in China écht niet om lachen.

Hongkong is trouwens niet het enige stukje China waar niet iedereen enthousiast is over het centrale communistische bestuur. In het veel kleinere Macau speelt zich ongeveer hetzelfde af. Macau is in 1999 door Portugal aan China overgedragen, ook al met de belofte dat het nog minstens vijftig jaar lang over dezelfde democratische verworvenheden zou mogen blijven beschikken. Maar zie: bij de komende regionale verkiezingen, in september, worden alle kandidaten uit de democratische oppositie door de kiescommissie geweerd. De centrale regering is niet opgezet met de mogelijkheid dat een deel van het regionale parlement zou bestaan uit subversieve individuen met foute ideeën.

Eigenlijk is het een verhaal dat zo’n beetje overal toepasbaar is. En toegepast wordt. Zij het niet altijd even extreem en openlijk als in China. Ook bij ons, in het democratische Westen, worden afwijkende meningen zelden op prijs gesteld. En liefst zo veel mogelijk doodgezwegen.