Accijnzen

Bent u ook op zoek naar een hele goeie grap? Zo eentje die je bij elk cafébezoek opnieuw kan vertellen: succes verzekerd? Een grap die zelfs Urbanus of de bende van Monty Python nooit had kunnen verzinnen?

Dan heb ik één adres voor u: onze Federale Regering. Elk om beurt komen ze wel opzetten met een hilarisch voorstel, maar deze keer is het onze Federale Minister van Financiën, Vincent Van Peteghem, die de hoofdvogel heeft afgeschoten. Ik stel voor dat u toch even gaat zitten vooraleer verder te lezen, want zijn mop is zó hilarisch dat je anders dreigt omver te vallen van het lachen.

Voor de “clou” van het verhaal moeten we eerst enkele jaren in het verleden terugkeren. “Enkele jaren”, dat is voor ons heel kort. Maar voor politici is dat een eeuwigheid, ik weet het.

Die politici, de Groenen en de Socialisten op kop, hadden toen gezworen dat er géén bijkomende heffingen meer zouden komen op onze torenhoge energiefactuur. Wel integendeel: ze zouden die heffingen uit onze energierekening halen, want die waren en zijn er mee de schuld van dat energie voor de Belgische consument tot de duurste van Europa behoort. Hoe ze dat precies zouden realiseren, dat wisten ze niet. Maar dát ze daar zouden voor zorgen, dat was zéker. Het staat zelfs in het regeerakkoord van de huidige federale regering, zij het in héél bedekte termen: “De werkzaamheden inzake de hervorming van de energiefactuur worden verdergezet.” En verder: “De kost voor het CRM op de energiefactuur, die pas vanaf 2025 in werking treedt, zal gecompenseerd worden door het federaal aandeel in de factuur evenredig te laten dalen. (…) We houden de energiefactuur van onze gezinnen en bedrijven onder controle. We zien erop toe dat het federale deel van de elektriciteitsfactuur daalt.” (CRM staat voor “capaciteitsremuneratiemechanisme”: een mechanisme “ter verzekering van de bevoorradingszekerheid in elektriciteit na de voorziene sluiting van al haar kerncentrales, terwijl tegelijkertijd de energietransitie wordt ondersteund.”)

Dat was dus in 2020. Héél lang geleden. We zijn nu in 2021, en wat blijkt? Onze energiefactuur is schrikwekkend gestegen. Door de energieprijzen zélf: aardgas vooral en (daardoor) ook elektriciteit. Maar ook door… hogere heffingen. Inderdaad. Het “federale deel van de elektriciteitsfactuur” is niet gedaald, maar wél gestegen. Onder andere om de nieuwe windmolenparken op zee te subsidiëren. En dat is nog maar het begin. Want vanaf volgend jaar beginnen we aan de bouw van onze noodzakelijke gascentrales, en die zullen moeten gesubsidieerd worden zolang ze draaien. En we zullen ook nog eens bijkomende CO2-heffingen moeten ophoesten.

Dat is dus niet helemaal in lijn met het regeerakkoord of met de vastberaden beloftes en goede voornemens van onze federale politici. Dat beseft onze Minister van Financiën ook. Zéker nu de energieprijzen pijlsnel de hoogte in schieten en de factuur voor veel consumenten onbetaalbaar dreigt te worden. De vraag is dan: “Wat denkt hij eraan te doen?” Wel: hij “onderzoekt verschillende voorstellen”. Eén mogelijkheid zou zijn om de BTW op onze energie opnieuw te verlagen naar 6% in plaats van 21%. Elektriciteit is tenslotte een basisbehoefte, geen luxeproduct. Maar dát vindt de minister maar niks. De Belgische staat heeft die BTW-inkomsten héél hard nodig, gezien het immense corona-gat in onze begroting. Er kan dus geen sprake zijn van enige vorm van minder inkomsten voor de regering. Wat in mijn logica onmiddellijk impliceert dat er ook geen sprake kan zijn van welke vermindering dan ook van wat wij aan de Staat moeten afdragen. Einde discussie, zou ik zeggen. Het is pijnlijk, maar het is wat het is: ze hebben hun belofte niet kunnen houden. Wat voorspelbaar was

Maar onze minister laat zich niet ontmoedigen. Hij “onderzoekt verschillende voorstellen”. Méér zelfs: hij heeft zélf al een ideetje. De verschillende “heffingen” worden wél afgeschaft, of in elk geval verlaagd. En de federale kosten voor de “energietransitie” komen niet op onze energiefactuur. Nee, die worden gewoon vervangen door “accijnzen”. We betalen geen “heffingen” meer, we betalen voortaan “accijnzen”.

Gedaan met de hoge energierekening? Helaas! Wat de heer minister vergeet, is dat accijnzen een deel zijn van de aankoopprijs van een product. Terwijl de “heffingen” zullen dalen, zal de kost van onze energie op zich dus stijgen. Als je bedenkt dat bijvoorbeeld de prijs van benzine voor méér dan 45% uit die fameuze “accijnzen” bestaat, en dat die accijnzen met de regelmaat van de klok verhoogd worden, dan kan je al inschatten wat dit met onze energiefactuur zal doen. (Terloops: geloof het of niet, maar we betalen ook nog eens BTW op het deel accijnzen in de kostprijs…)

“Wat is voor mijn portemonnee het verschil tussen ‘heffingen’ en ‘accijnzen’?” vraagt u zich misschien samen met mij af. Er is geen verschil. Toch niet in ons voordeel. Maar minister Van Peteghem heeft wél de belofte ingelost dat de heffingen op onze energiefactuur zouden dalen. Als dát geen goeie grap is, dan weet ik het ook niet meer.

Er is trouwens wél een subtiel verschil. De “heffingen”, die zijn gelinkt aan de windmolens (of gascentrales, of groene stroomcertificaten). Zodra die windmolens afgeschreven zijn, kunnen en moeten ook de heffingen stoppen. Bij “accijnzen” is dat niet zo: accijnzen staan los van de windmolens, en die zullen voortaan altijd blijven. Hoe dan ook. Slimme jongen, onze minister!

De minister heeft trouwens in Terzake ook nog een ander leuk grapje gedebiteerd: “Het grote probleem vandaag is dat de meest duurzame oplossing, elektriciteit, niet de goedkoopste is, terwijl andere fossiele brandstoffen niet belast worden in Europa.”

Hoezo, “elektriciteit de meest de duurzame oplossing”? Waarom word ik dan gestraft omdat ik elektrisch verwarm? En hoe kan elektriciteit “duurzaam” zijn als die opgewekt wordt door fossiele brandstoffen (vooral gas)? En wie is het die de elektriciteit “zwaar belast?” Hij zélf!

Ik heb nooit eerder meegemaakt dat een minister zichzelf bekritiseerde, maar het kan blijkbaar wel…