Fact Check

De VRT-NWS site heeft een speciale pagina die volledig gewijd is aan de strijd tegen “Desinformatie”. Op die pagina worden allerlei verhalen onder de loep genomen die circuleren op de sociale media, en die dan door de VRT-journalisten aan een “fact check” onderworpen worden om ze te toetsen aan hun waarheidsgehalte. Een lovenswaardig initiatief van VRT-NWS, vind ik: er kan niet genoeg gewezen worden op de vele “fake” verhalen die via de sociale media gedeeld worden en zo hun gif over de hele wereld verspreiden.

Eén zo’n “verhaal” dat onlangs kritisch besproken werd, had te maken met de “oversterfte” in 2021 bij mensen in de leeftijdscategorie tussen 15 en 74 jaar. (“Oversterfte”, dat betekent een verhoogd sterftecijfer in een bepaalde periode, ten opzichte van een vergelijkingsperiode; vaak wordt een jaar vergeleken met het gemiddelde van voorgaande jaren.) In het verhaal dat massaal via de sociale media gedeeld werd, wordt beweerd dat de “oversterfte” bij die leeftijdsgroepen in 2021 zelfs hoger ligt dan de oversterfte in 2020, toen de coronapandemie zo ontzettend veel dodelijke slachtoffers had gemaakt. En de “booswichten” die het verhaal veelvuldig verspreiden, beweren dat die oversterfte veroorzaakt zou zijn door de corona-vaccins.

Zelf geloof ik die “claim” ook wel niet: ik denk niet dat de vaccins veel dodelijke slachtoffers zouden gemaakt hebben. Al valt dat wel totaal niet te controleren. Er zijn immers geen gegevens over bekend. Over eventuele nadelige effecten van de vaccins wordt door iedereen in alle talen gezwegen. Wat uiteraard dé beste manier is om twijfels op te wekken. Om mensen die antwoorden zoeken, te verlokken naar cowboy-verhalen. En het helpt natuurlijk niet als je die verhalen dan “fake” noemt maar tegelijk de échte werkelijkheid niet publiek wilt of durft te maken. Ik ben een naïef en goedgelovig iemand, en dus neem ik aan dat er weinig aan de hand is om paniekerig over te doen. Maar ik wéét het niet. En er zijn genoeg mensen die minder naïef zijn en het gebrek aan eerlijke informatie behoorlijk “verdacht” vinden. Als er dus “fake”-verhalen circuleren, dan hebben de overheid en de experten daar mee de schuld aan.

Maar al volg ik de bewering niet dat het de schuld van de vaccins zou zijn, misschien klopt het wél dat er in 2021 een grote “oversterfte” is bij de 15 tot 74-jarigen? En dan moet dat ernstig onderzocht worden. Of niet?

Niet, blijkbaar: de “factchecker” van VRT-NWS komt tot de conclusie dat het hele verhaal “onwaar” is, “fake”. 

De gegevens waarop het cowboy-verhaal gebaseerd is, komen nochtans van een officiële bron: EuroMOMO (“European Mortality Monitoring”), dat is een Europese organisatie die de oversterfte monitort. (Zie https://www.euromomo.eu/graphs-and-maps )

Volgens de auteurs van het “fake”-verhaal zou uit die gegevens inderdaad blijken dat er dit jaar, in 2021, méér oversterfte is dan vorig jaar, in 2020. Volgens de kritische journalist van VRT-NWS is dat volledig uit de lucht gegrepen. Integendeel zelfs: volgens de journalist was er begin 2021 wél een grote oversterfte, maar die was te wijten aan “de derde golf” in Europa. Maar de laatste weken zijn de “oversterftecijfers” net heel erg afgenomen, schrijft de journalist.

Voor alle duidelijkheid voeg ik er de grafiek van EuroMOMO even bij:

 

 

Wat toont die grafiek?

Dat de “oversterfte” in 2021 inderdaad héél sterk is toegenomen in de eerste vijf of zes weken van 2021, terwijl de steile stijging in 2020 pas te zien was in week 11 tot 18: de “eerste golf”, vermoed ik. Maar dat de oversterftecijfers voor 2021 later ”heel erg zijn afgenomen”, dat toont de grafiek volgens mij nu net niet: de stijging van de cumulatieve curve is in 2021 steiler in de weken 27 tot 36 dan in 2020, en vanaf dan tot week 39 (het laatst gekende punt voor 2021) lopen de curves gelijk. En verder toont de grafiek dat de cumulatieve oversterfte in 2021 tot op vandaag bijna even hoog ligt dan in 2020, het “corona-jaar”, en véél hoger ligt dan in 2019. Als er inderdaad veel minder Corona-slachtoffers zouden zijn in Europa, dankzij de vaccins, dan is de logische vraag hoe het komt dat de oversterfte dan toch bijna even hoog ligt als in 2020.

Komt daar nog bij dat de bovenstaande grafiek de totalen geeft over alle leeftijdscategorieën heen, terwijl andere grafieken aangeven dat de oversterfte bij de 75-plussers significant lager ligt dan in 2020. Met dank aan de vaccinatie van die oudjes. Voor België zijn er cijfers voor de 85-plussers: in 2020 waren er 10.429 overlijdens “als gevolg van een corona-besmetting”, in 2021 zijn dat er nog maar 2.347.

De auteur van het “factcheck” artikel moet trouwens zelf toegeven: “Bij de leeftijdscategorieën 15 tot 44 jaar, 45 tot 64 jaar en 65 tot 74 jaar is er globaal wel een lichte stijging van respectievelijk 1.970, 12.131 en 16.685 extra overlijdens tegenover het jaar 2020.” Waarmee hij eigenlijk de stelling van het “fake”-verhaal bevestigt.

Wat die “lichte oversterfte” precies is, heb ik zelf opgezocht:

De lijn voor 2021 ligt voor de drie grafieken (16-44 jaar, 45-64 jaar, 65-74 jaar) niet “licht” maar wel beduidend boven die van 2020.

Die “oversterfte” is niet te wijten aan de vaccins, houdt de journalist vol. Die is te wijten aan de overlijdens begin 2021 door Covid in de landen met een lage vaccinatiegraad. Dat zou misschien wel kunnen kloppen, maar dan begrijp ik niet waarom de auteur zo krampachtig de hoge oversterfte in 2021 probeert te weerleggen.

Of misschien begrijp ik het wel. Want al leveren de bovenstaande grafieken inderdaad geen enkel bewijs van een mogelijke oversterfte door de vaccins, het toont wél dat de oversterfte in elk geval zeker niet gedaald is door de vaccins. En dát strookt niet met de “officiële waarheid”.

Zodat het hele verhaal dan maar naar de “fake” wereld verbannen wordt.