Sensatiezucht

Dat ik me groen en blauw erger aan de sensatiezucht van (onder andere) VRT-NWS, dat zal de trouwe lezer van mijn blog ondertussen al wel begrepen hebben. Op 15 september was het alweer prijs. Een artikel met als titel: “Meer sterke drank en minder beha’s: hier gaven we ons geld aan uit tijdens het coronajaar 2020.”

“Meer sterke drank” en “Minder beha’s”. Serieus?

Was dat écht wat we moet concluderen uit de gegevens van Statbel (het Belgisch Bureau voor Statistiek)? Nee, natuurlijk niet. Het blijkt ook uit de inhoud van het artikel dat dit niet de meest opvallende trends zijn. Maar toch vond de redactie van VRT-NWS het blijkbaar een goed idee om dat in de titel te vermelden. “Sex and drugs and rock’n roll”… dat verkoopt altijd, hee. Daarmee lok je elke lezer naar je artikel. En al zéker als je er bovendien een foto van een lingeriewinkel bij plaatst. Ook al was die foto hier totaal irrelevant.

Wat valt er dan écht te ontdekken in de gegevens van Statbel over ons “bestedingspatroon” in 2020, en wat staat er dan ook werkelijk in het artikel?

In de allereerste plaats dat de woonkosten, die het grootste deel (30%) van ons budget opslorpen, héél sterk gestegen zijn, vergeleken met twee jaar eerder. Het gaat om een stijging van 4,7% op twee jaar tijd, dat is drie keer zo veel als de stijging van onze lonen. Als de auteurs van het artikel écht met een spectaculaire “kop” hadden willen uitpakken die de essentie van het artikel zou samenvatten, dan hadden ze daar iets kunnen over gezegd hebben. Die enorme stijging, die vooral voor de minder fortuinlijke Belgen een zware aderlating betekent, is dan nog een onderschatting. Want het effect van de stijgende energieprijzen zit daar nog niet eens in verrekend. Een schatting van Test-Aankoop leert dat de kost voor “wonen” vermoedelijk zelfs vijf keer sneller is gestegen dan de inflatie, en dus dan ons inkomen. Comfortabel wonen wordt stilaan een privilege voor wie goed zijn of haar boterham verdient.

De uitgaven voor voeding zijn ook heel hard gestegen. Door de stijgende voedselprijzen, maar wellicht vooral omdat we verplicht waren om méér thuis te eten. Aangezien we minder op restaurant konden gaan. Alles samen compenseert het ene het andere ongeveer, vermoed ik. Erg spectaculair zijn die conclusies dus niet.

Dat de uitgaven voor alcoholische dranken heel sterk gestegen zijn in de corona-jaren, heeft grotendeels dezelfde achterliggende oorzaak: de mensen mochten niet op café gaan, en consumeerden hun dagelijkse portie alcohol dan maar thuis. Misschien nét nog iets meer dan anders, omdat ze thuis opgesloten waren door die lockdown en zelfs om te werken het huis niet meer uit mochten. Maar om nu te concluderen dat we met z’n allen ons geld vooral uitgegeven hebben aan “meer sterke drank”, dat slaat nergens op: aan het thuisverbruik van alcohol hebben we zowat 10% méér uitgegeven dan twee jaar eerder. Aangezien het alcoholgebruik op café zo goed als helemaal was weggevallen, is dat niet eens zó spectaculair.

“Heel opvallend” is het volgens de auteurs dat we veel minder hebben uitgegeven aan kledij: gemiddeld zowat 30% minder dan in het vorige rapport van Statbel. Ook dat is niet bepaald verrassend: we zaten met z’n allen toch voor het grootste deel thuis, ook om te werken, en hadden dus minder nood aan een nieuwe outfit af en toe. De kledingwinkels waren trouwens bijna de hele tijd dicht, dus gaan shoppen zat er ook al niet in. En ja, die dalende trend was er inderdaad ook voor beha’s: vrouwen hebben in die corona-jaren tot 22% minder uitgegeven aan beha’s. Wat, terloops, dus onder het globale cijfer voor kledij lag. Als men in de kop van het artikel een specifiek item had willen vermelden, dan waren de beha’s in elk geval, volgens de gegevens, niet de meest sprekende keuze.

Het artikel vermeldt nog enkele flagrante resultaten uit de rapporten van Statbel, al waren die allemaal vrij voorspelbaar. Dat we minder hebben uitgegeven aan vakanties: we mochten niet op vakantie gaan. Dat we minder aan onze auto’s hebben uitgegeven: die stonden een groot deel van de tijd werkloos op de oprit of in onze garage. Dat we meer hebben uitgegeven aan huisraad en aan comfort binnenshuis, is ook volkomen logisch.

Kort samengevat: de meest spectaculaire conclusie uit het rapport is wel de forse stijging van de woonkost, die trouwens sowieso al de grootste slokop van ons budget uit maakt. Dan zou ik verwacht hebben dat de lezer dat ook in de headline van het artikel zou gezien hebben.

Dat de redactie van VRT-NWS er toch voor gekozen heeft om het over de uitgaven voor beha’s te hebben, zegt méér over die redactie dan over de werkelijke impact van corona. Of misschien zegt het vooral iets over ons? Met een headline over de woonkost die voor veel mensen niet meer betaalbaar is, hadden de meesten het artikel misschien nooit gelezen. Maar een artikel over beha’s, dat wil iedereen wel nader bekijken…