De Dag dat het Licht uitgaat

De grote baas van Engie heeft een brief gestuurd naar onze regering om te laten weten dat het voor Engie niet (meer) mogelijk is om hun jongste kerncentrales nog open te houden na 2025.

Die brief was een godsgeschenk voor onze Groene Energieminister. Want de droom om eindelijk de ultieme groene ambitie van de kernuitstap waar te maken, was ondertussen een ware nachtmerrie geworden. Niet alleen omdat de gascentrales die nodig zijn om het verlies aan elektriciteitsproductie op te vangen, geen vergunning kregen. Maar ook omdat op de klimaatconferentie in Glasgow nog maar pas beslist was dat we moeten stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen, zoals aardgas, en de keuze voor gascentrales door een Groene minister daar totaal tegenin ging. En uiteraard ook omdat de coalitiepartner MR dwars bleef liggen en van geen kernuitstap wilde weten. De aanpak van onze Groene minister botste dus langs alle kanten op problemen en bezwaren en groene paradoxen. Heel even leek het erop dat ze het onderspit zou moeten delven. En dat de Groene partijen hun zó begeerde trofee niet zouden kunnen binnenhalen.

Maar toen kwam dus de brief van Engie. Als een “deus ex machina”. En Tinne was gered.

Puur toeval dat die brief er gekomen is nét toen hij nodig was? Zó naïef zijn we nu ook weer niet. De brief is er gekomen omdat erom gevraagd was. En de brief is er vermoedelijk ook gekomen als reactie op de weigering van de vergunning voor de gascentrale van Engie in Vilvoorde. Hiermee werd de Vlaamse Energieminister bewust voor het blok gezet, want als zij nu nog altijd geen vergunning zou leveren, dan zouden wij in ons land zonder elektriciteit komen te zitten vanaf 2025. Want met het wegvallen van de kernenergie is er geen alternatief meer. De brief was overigens ook een heel opportunistische zet van Engie om te vermijden dat ze de “jackpot” mis zouden lopen. Vergeten we niet dat Engie als enige in aanmerking was gekomen voor de gigantische subsidies voor die gascentrales. Maar die subsidies kunnen alléén effectief toegekend worden als de kerncentrales dicht zouden gaan. Engie heeft er dus alle belang bij om de kerncentrales op te geven, want die brengen bijlange niet zo veel geld in het (Franse) laatje als de nieuwe gascentrales. (Wat dan bij Bart De Wever de weinig diplomatieke commentaar ontlokt heeft dat Engie door minister Tinne Van Der Straeten “omgekocht” was.)

De knoop is nu dus wel definitief doorgehakt: als Engie die kerncentrales niet langer wil open houden, dan gaan ze dicht. Niemand heeft daar iets over in de pap te brokken. Bart De Wever en Georges-Louis Bouchez mogen nog zo veel en zo luid protesteren als ze willen, tegen een reus als Engie kunnen zij ook niet op.

Maar geen nood: minister Van Der Straeten heeft een rapport klaar waarin ze “zwart op wit bewijst” dat we die kernenergie na 2025 helemaal niet nodig zullen hebben. Aangezien zij persé de kerncentrales wil sluiten, is het nogal wiedes dat zij in haar rapport tot die conclusie komt. Het tegendeel zou behoorlijk schizofreen geweest zijn. Ik heb dus mijn bedenkingen bij haar rapport, het is me allemaal toch net iets té “doorzichtig”.

Waarop steunt zij haar “onomstotelijke” conclusies? 

De nieuwe gascentrales zorgen voor “bevoorradingszekerheid”. Op voorwaarde dat de kerncentrales dicht gaan, want anders valt het hele subsidiëringsmechanisme in het water en kunnen de noodzakelijke gascentrales er niet komen. En dan zullen we zonder elektriciteit vallen. (Volgt u nog? De kerncentrales moeten dicht omdat anders de gascentrales die nodig zullen zijn als de kerncentrales dicht gaan, niet gesubsidieerd kunnen worden…) Er is natuurlijk een klein detail waar de minister bij haar verzekering van onze “bevoorradingszekerheid” liever niet bij stil staat: de nieuwe gascentrales hebben nog altijd geen vergunning gekregen, en tot nader order komen ze er voorlopig dus niet. Maar dat is dan weer geheel en al de schuld van de Vlaamse regering die onze “bevoorradingszekerheid” in het gedrang riskeert te brengen. Er is ook nog het probleempje dat de gascentrales een stuk minder “bedrijfszeker” zijn dan kerncentrales en dat het risico bestaat dat we na 2025 af en toe zonder licht zullen vallen. Maar wie gaat nu over dat soort pietluttige details zitten zeuren? 

De nieuwe gascentrales zijn bovendien ook een “duurzame” keuze volgens het rapport van de minister. U zal zich met mij vermoedelijk ook afvragen: “En de CO2-uitstoot dan? En de Glasgow-beslissing om te stoppen met het gebruik van fossiele brandstoffen?” Daar heeft de minister ook een antwoord op klaar: die CO2-uitstoot, dat is geen Belgische uitstoot, maar wel Europese uitstoot. En die wordt perfect gecompenseerd binnen het mechanisme van de aankoop van emissierechten: het Europese “ETS” of “Emissions Trading System”. Ik ben natuurlijk geen minister, dus wat weet ik daar nu van. Maar mij lijkt het dat het niet uitmaakt of en hoe je dat financieel recht trekt: de twee miljoen ton (!) CO2 die jaarlijks door die gascentrales de lucht in geblazen wordt, die komt wel degelijk in onze omgeving terecht. Die verdwijnt niet door die te “verkopen”. De minister goochelt hier dus met een valse illusie van “duurzaamheid”.

De energietransitie zou ook de “betaalbaarheid” van onze elektriciteit niet in het gedrang brengen, volgens het rapport van de minister. De jaarlijkse energiefactuur zou voor een gemiddeld gezin “hoogstens met 10 euro” stijgen. Dat soort “simulaties” kennen we ondertussen al wel, en we weten dat die altijd te “optimistisch” zijn. Bovendien houdt de geraamde prijsstijging in het rapport geen rekening met de torenhoge subsidies aan Engie: subsidies waar wij uiteraard allemaal, op één of andere manier, voor zullen moeten opdraaien. Ook over de kosten van de emissierechten wordt gezwegen. En met de explosieve stijging van de gasprijs wordt evenmin rekening gehouden.

Kortom: het rapport rammelt aan alle kanten. Maar dat heeft helemaal geen belang. Het diende toch alleen als schaamlapje voor de conclusies die lang van te voren al vast lagen: de kerncentrales moeten dicht.

Dat wij, en het klimaat, daar de dupe van zijn, dat is niet de zorg van de minister: zij heeft haar trofee binnen. En in Parijs kijken de grote bazen van Engie glimlachend toe.

Als in 2025 af en toe het licht uit valt, dan zien we dan wel weer hoe het verder moet. Of anders zien we helemaal niets meer…