Dure Energie

Het was een behoorlijk schokkend bericht, onlangs, op radio en tv: “De prijs van elektriciteit is met 50% gestegen, en die van aardgas is zelfs verdubbeld!” Maar het was een fout bericht. Voor aardgas weet ik het niet, maar voor elektriciteit weet ik het héél zeker: de prijs is niet “met de helft gestegen”, de prijs is verviervoudigd.

Hoe dat zo komt? “Het is de schuld van Corona!” De klassieke dooddoener dezer dagen. Flauwekul, natuurlijk. Het is niemand zijn schuld, het zijn gewoon de elektriciteitsleveranciers en -producenten die hun kans schoon gezien hebben om woekerwinsten te maken. En het bizarre hierbij is dat zij dat zomaar kunnen. Er bestaan talloze regulatoren en toezichtsorganen, maar blijkbaar is er niemand die erop toe ziet dat de prijs van gas en elektriciteit die ons aangerekend wordt, binnen redelijke marges blijft. Wie een klein beetje gezond verstand heeft, die beseft ook wel dat ondanks de “schaarste” van de grondstoffen, de kostprijs van elektriciteit nooit met 400% kan gestegen zijn. En al helemaal niet voor elektriciteit uit kerncentrales, of voor de zogenaamde “groene stroom”: die komt van windmolens en van de zon, en van waterkrachtcentrales. En wind, water en zon zijn, voor zover ik weet, nog altijd even gratis als voorheen. Er is dus géén enkel economisch steekhoudend argument om de prijs van die elektriciteit te verhogen, laat staan te verviervoudigen.

Dat de consument dit zal voelen in zijn portemonnee, dat was al onmiddellijk duidelijk. Hoe erg de impact op ons budget wel is, is onlangs schrijnend duidelijk geworden bij de verhalen over voorschotten die van 150 naar 600 euro zijn gestegen, of zelfs van 400 naar 1300 euro. Geen mens kan zoiets betalen, of toch geen gewoon werkend mens.

Daar werd overal luidop schande over geroepen. En daar blijft het helaas bij. De getroffen gezinnen hebben héél weinig aan dat geroep, betalen moeten ze evengoed. “Je kan het voorstel van voorschot weigeren”, troosten ze ons. En dan? Op het einde van de rit een afrekening in de bus krijgen van vele duizenden euro’s? Dat helpt de mensen niet echt vooruit, hee. Als de elektriciteit die ons geleverd wordt, zo duur moet betaald worden, dan helpt het niet om een lager voorschot te betalen. Wat wél zou helpen, is de prijs weer naar beneden halen.

En daar is in ons parlement al veel over gepalaverd. Al héél veel over gediscuteerd en gedebatteerd. En geroepen. Maar er is nog altijd niets aan gedaan. En er zal ook niets aan gedaan worden. Niemand komt blijkbaar op het idee om een fatsoenlijke maximumprijs op te leggen en de geldzucht van de producenten te bedwingen.

Even is het voorstel van een BTW-verlaging weer op tafel gekomen. Dat zou niet alles oplossen, maar het zou wel helpen: het zou een factuur van 4800 euro met bijna 600 euro verlagen. Er is trouwens geen enkele logische reden om 21% BTW aan te rekenen voor elektriciteit, want energie is een basisbehoefte, en voor een basisbehoefte geldt standaard een tarief van 6%. De 21% BTW die men ons nu aanrekent, is dus een anomalie, en het zou maar fatsoenlijk en normaal zijn om dat recht te zetten. Maar helaas: dat voorstel is onmiddellijk van tafel geveegd, onder andere door onze Premier, wegens “slecht voor de staatskas”. Waarmee de prioriteiten van deze regering nog eens benadrukt werden: dat veel mensen in miserie en armoede zullen gestort worden, is ondergeschikt aan de gezondheid van de staatsfinanciën. (Die dan blijkbaar toch gezond genoeg waren om een heel pakket aandelen van Ageas te kopen. Kostprijs: om en bij 600 miljoen euro.)

Dit gezegd zijn: in die factuur van 4800 euro bedraagt het deel van de energie zelf amper 1600 euro of daaromtrent; de rest zijn kosten, vergoedingen, bijdragen, enzovoort. Bijna 70% van die dure factuur gaat op één of andere manier naar de staat of naar de gemeenten. Of naar de “regulatoren”. Het zou al een stuk helpen als dat zou verdwijnen.

Gelukkig krijgen we van alle kanten ook veel goede raad mee. Ook van VRT-NWS: we zouden veel kunnen besparen als we in huis de thermostaat wat lager zouden zetten. Dat is bijzonder goed gezien van VRT-NWS, en het is dan ook erg nuttig advies. We zouden ook onze verwarming helemaal af kunnen zetten, hee… Dan besparen we nóg meer. Een Britse energieleverancier, OVO Energy, heeft zijn klanten ook met dat soort “advies” afgewimpeld bij klachten over peperdure rekeningen. Zij suggereerden “10 eenvoudige en kostenefficiënte manieren om warm te blijven in de winter zonder de verwarming hoger te zetten.” Misschien wel nuttig voor ons allemaal: extra lagen kleding dragen, in beweging blijven door het huis schoon te maken, de oven open laten staan na het koken, of (de mooiste van allemaal) “knuffelen met de huisdieren en geliefden”.

De firma heeft achteraf haar excuses aangeboden voor deze beschamende suggesties. Maar VRT-NWS lijkt zich van geen kwaad bewust te zijn: als we onze thermostaat lager zetten, kunnen we al veel besparen. Hoe we ons dan moeten verwarmen, daar heeft VRT-NWS helaas geen tips voor. Dan toch maar wat meer knuffelen?