Kunstkenners

Het is niet de eerste keer dat ik me de bedenking maak dat “kunstkenners” en kunstliefhebbers, als het gaat over de “beeldende kunst”, vooral uitblinken in snobisme en pretentie. Het gaat daarbij al lang niet meer om de “artistieke waarde” of “schoonheid” van een kunstwerk, een schilderij of een tekening. Het gaat vooral om de naam van de kunstenaar, en om het prestige een werk te bezitten van deze of gene beroemde schilder.

Herinner u het verhaal van die banaan die in een museum aan een muur was geplakt, en die voor veel geld door een “kunstliefhebber” was aangekocht omdat het kunstwerk gemaakt was door een bekende/beroemde “kunstenaar”. Waarna het “kunstwerk” door een “performance artist” opgegeten werd. (Zie mijn blog “Een lekkere Banaan” van 13 december 2019 in https://www.bloggen.be/andershandig/ .) Een beetje vergelijkbaar met het “kunstwerk” van Banksy dat na de verkoop door een papierversnipperaar gewoon vernietigd werd. Waarna de snippers later met grote winst opnieuw verkocht werden. “Kunst” was het ondertussen niet meer te noemen, maar het was wél van Banksy !

Heel onlangs hebben de “kunstliefhebbers” nog maar eens bewezen dat het hen alléén te doen is om het prestige verbonden aan de naam van de artiest, en dat de kwaliteiten en de intrinsieke schoonheid van een schilderij al lang geen enkele rol meer spelen.

Het gaat om een olieverfschilderijtje waarop Christus te zien is die net van het kruis werd gehaald. Het was in een veiling te koop aangeboden voor een minimumprijs van 1500 euro. Maar niemand wou dat bedrag bieden, en dus bleef het schilderij onverkocht: het werd duidelijk geen 1500 euro waard geacht. Experten van het Prado in Madrid hebben het schilderij naderhand toch wat meer in detail bestudeerd, en ze zijn tot de conclusie gekomen dat het “meesterwerk” vermoedelijk geschilderd werd door de zestiende-eeuwse Italiaanse barokgrootmeester Michelangelo Merisi da Caravaggio, die onder andere Rembrandt van Rijn heel sterk beïnvloed had. Waardoor het kunstwerk dat eerder geen 1500 euro waard was, nu opeens geschat werd op 50 miljoen euro. We hebben het nog altijd over datzelfde schilderijtje, alléén hangt daar nu een beroemde naam aan vast.

Een analoog verhaal, maar dan in omgekeerde zin, is verbonden aan het schilderij “Salvator Mundi” van Leonardo da Vinci. Het schilderij is (vermoedelijk) in het bezit van een Arabische sjeik, prins Mohammed bin Salman, die daar ontzettend veel geld voor heeft betaald: méér dan 450 miljoen dollar. Als ik me niet vergis, gaat het om het duurste schilderij ooit.

Alléén zijn er meerdere aanwijzingen dat het schilderij niet gemaakt is door Leonardo da Vinci zelf, maar wel door leerlingen uit zijn atelier. Waardoor de “waarde” van het schilderij gekelderd is en maar een fractie meer bedraagt van wat de (bedrogen) sjeik ervoor betaald heeft. Niet omdat het opeens minder mooi of kunstzinnig zou zijn, maar omdat het niet meer het prestige heeft een werk van da Vinci te zijn.

Alles draait om “prestige”, alles draait om het snobistisch idee dat je de eigenaar bent van een schilderij van een beroemdheid.

Als ons Liese binnen een paar jaar een vaste hand heeft, laat ik haar eens enkele geometrische figuren in olieverf op een doek schilderen: enkele rechthoeken en vierkanten, al dan niet ingekleurd. Dat is iets wat ze vanaf haar 10 jaar ofzo zeker zal kunnen. Of beter nog: ik laat haar zoiets “schilderen” met een iPad; dat kan ze waarschijnlijk volgend jaar al.

Dan hoef ik alleen nog maar een gerenommeerde “kunstkenner” te vinden die de liefhebbers kan laten geloven dat het een “verloren Mondriaan” is, en het werkje zal onmiddellijk vele honderdduizenden euro’s waard zijn.