Nachtuil

Dat ik een slechte slaper ben, dat is ondertussen bij mijn lezers genoegzaam bekend. De vraag die ik mezelf al talloze malen gesteld heb, is: “Is dat altijd zo geweest? Of is dat in de loop der jaren veranderd? Door de stress van het werk, misschien?”

Als ik terugkijk naar mijn vroege jeugd, dan moet ik toegeven dat ik als kind al een slechte, of in elk geval een “lichte” slaper was. Ik herinner me vooral de woensdagnachten. Elke woensdagavond was er de repetitie van de fanfare, en ons vader had de gewoonte om nadien nog even bij te praten met zijn makkers. Ons vader had een heel grote nood aan sociale contacten, en soms konden die woensdagavonden daardoor al eens wat langer uitlopen dan gepland was. Ons moeder was een ontzettend geduldige en zachtaardige vrouw, maar ze kon écht ook wel kwaad worden. En als ze kwaad was, dan was het menens! Dat is een paar keer gebeurd op zo’n uitgelopen woensdagavond. Meestal bleef zij de woensdagavond op tot ons vader thuis kwam van de “repetities”, maar op die avonden dat hij extreem laat thuis kwam, werd het haar toch te veel. En in haar boosheid ging ze dan uiteindelijk naar bed, maar sloot de voordeur met het veiligheidsslot: hoe ons vader ook probeerde, hij kreeg de voordeur niet open. Zodat hij geen andere uitweg zag dan aan te bellen, midden in de nacht. Maar niemand deed open. Ons moeder niet, vermoedelijk uit koppige boosheid. En mijn broers en zussen ook niet. Wellicht omdat die vast in slaap waren en niets gehoord hadden, of omdat ze nog te klein waren. Ik hoorde het wél, en ik ben verschillende keren wél opgestaan om ons vader binnen te laten.

Was ik dan al een slechte slaper? Of zijn mijn slaapproblemen net toen, en door die voorvallen, begonnen? Geen idee. Misschien zou een psycholoog daar het antwoord op kennen, maar het doet er niet echt zo veel toe. Feit is dat ik in die tijd al (of vanaf dan?) een héél lichte slaap had.

Dat is mij later trouwens héél goed van pas gekomen, toen onze eigen kinderen nog klein waren: ik hoorde elke kik en elke zucht of kuch die zij ’s nachts maakten, en ik stond binnen de kortste keren aan hun bed om te zien of alles in orde was, of om hen te troosten als dat nodig was. Terwijl mijn vrouw er dwars doorheen sliep.

Mijn slaapproblemen zijn er in de loop der jaren niet op verbeterd. Wel integendeel. Meer en meer kreeg ik het moeilijk om in slaap te raken. Zodat ik op den duur een soort “fobie” voor het slapengaan ontwikkeld heb, en alsmaar langer op bleef. Kwestie van de frustraties van het wakkere wachten op die felbegeerde slaap zo lang mogelijk uit te stellen. Zodat ik ’s morgens helemaal niet uitgeslapen was. Maar dat compenseerde ik dan, in de periode vóór de kinderen er waren, min of meer bij elke mogelijke kans, in het weekend bijvoorbeeld, om tot in de late voormiddag in bed te blijven liggen.

Helaas lukte dat met het ouder worden hoe langer hoe minder. Tegenwoordig gebeurt het nog héél zelden dat ik na acht uur nog in bed lig. Waardoor mijn nachten wel extreem kort dreigden te worden als ik pas na middernacht naar bed ging en dan nog een hele tijd wakker bleef liggen. Daarom ben ik enige tijd geleden tot het gezonde inzicht gekomen dat ik beter “op tijd” naar bed kon gaan. En daarom zorgde ik er de laatste tijd voor dat ik (meestal) tegen elf uur ofzo in bed lag. Zelfs als ik nog een hele tijd lag te piekeren, had ik dan nog een redelijk nachtrust.

Dat lukt recentelijk niet meer zo goed. Mijn “slaap-fobie” steekt weer sterker de kop op. Mijn “bed-uur” schuift weer alsmaar op, en ligt alweer op of na middernacht. Met als gevolg dat mijn nachten opnieuw korter worden. Zeker omdat ik dan tóch nog altijd in het midden van de nacht gefrustreerd een half uur beneden kom zitten omdat de slaap niet wil komen, terwijl ik ’s morgens onmogelijk nog lang kan uitslapen.

Maar weet je wat: het maakt eigenlijk niet meer uit. Want als ik overdag moe ben, dan doe ik gewoon een kort middagdutje (wat ik vroeger nooit gekund heb). Er “moet” immers niets meer, ik hoef niet meer zo nodig altijd alert en aandachtig en scherp van geest te zijn. Het is okee als ik overdag niet écht wakker ben: ik ben met pensioen…