Sancties en Boycot

De sancties tegen Rusland en tegen de Russische elite zijn inderdaad ongezien. Nooit eerder werden sancties uitgevaardigd die zo veelomvattend waren en zo wereldwijd toegepast werden als nu. Het is alleen maar spijtig dat ze totaal niets uithalen. Poetin zal zich door die sancties niet laten tegenhouden. Wel integendeel, vermoed ik: uit wraak en frustratie zal hij zijn oorlogsinspanningen nog verhevigen en wellicht zelfs nog een stapje verder gaan in zijn plannen voor Oekraïne dan hij aanvankelijk in gedachten had.

Ik weet niet goed wat men precies verhoopt had bij het opleggen van die sancties. Poetin en zijn trawanten treffen in hun persoonlijke rijkdommen? De kans is klein, want zij zullen zich daar zeker vooraf op voorbereid hebben. En zelfs als ze een deel van hun rijkdom zouden kwijt spelen, dan pakken ze dat gewoon terug in eigen land. Ten koste van hun bevolking. Zo gaat dat nu eenmaal in Rusland. Of misschien was het de hoop en de bedoeling dat het Russische volk zó erg onder de Westerse boycot zou gaan lijden dat ze tegen hun leiders in opstand zouden komen en Poetin van de macht zouden verdrijven? Dat veronderstelt wel dat de Russen hun president de schuld zouden geven van alle miserie. Dat is weinig waarschijnlijk, want zij hebben een totaal ander beeld van de gebeurtenissen dan wij. Zij kennen alléén de officiële versie zoals die via de staatsmedia verspreid wordt. En in die versie is Rusland alleen maar de vrede gaan herstellen en de genocide gaan stoppen in Oost-Oekraïne. Maar zélfs al zouden ze de waarheid kennen, en zelfs al zouden ze hun president de schuld geven, dan nog zullen de Russen hun leiders niet verjagen. Er is immers geen oppositie in Rusland, er is geen verzet. Al wie zijn/haar protest laat horen, vliegt de gevangenis in, of erger. Poetin heeft er al lang voor gezorgd dat hij ongenaakbaar is. Het enige gevaar schuilt misschien bij de Russische elite: als die onverwachts toch hevig zouden geraakt worden, zouden die zich misschien tegen hun “kameraad” kunnen keren. Maar ook die kans is héél erg klein, want ook zij zijn niet veilig voor de Russische geheime dienst.

En dus zullen deze sancties helemaal niets uithalen. Of toch wel: ze zullen de gewone Russen treffen. Ze zullen de Russische bevolking armer maken en hen misschien in diepe miserie storten. Het is helaas een klassiek scenario: bij zo’n boycot worden niet de machthebbers en beslissingnemers van het geviseerde land geraakt, maar wél de bevolking, de gewone mensen. De onschuldigen.

Dat zien we bijvoorbeeld ook in Afghanistan. De gevolgen van de Westerse sancties en boycot tegen Afghanistan voor de Afghaanse bevolking zijn dramatisch. Naar schatting 50% van de bevolking leeft in absolute armoede en op de rand van hongersnood. De cijfers die de organisaties van de Verenigde Naties signaleren, liegen er dan ook niet om: “Een record van zo'n 22 miljoen Afghanen - meer dan de helft van de bevolking - kampt met acute honger, onder wie bijna 9 miljoen één stap verwijderd zijn van de hongersnood, dat meldt het Wereldvoedselprogramma (WFP). Tienduizenden kinderen onder de vijf jaar lopen het risico om te overlijden aan ondervoeding. Vier vijfde van het land in Afghanistan heeft te maken met ernstige of zeer ernstige droogte. Ongeveer 70% van de Afghanen woont op het platteland en haalt bijna zijn volledige inkomen uit de landbouw. Ongeveer 3,5 miljoen Afghanen raakten in eigen land ontheemd door geweld, droogte en andere rampen. Het VN-ontwikkelingsprogramma (UNDP) heeft ook gewaarschuwd dat 97 procent van de Afghanen onder de armoedegrens kunnen vallen tegen midden 2022 als er niet voldoende hulp komt.”

De gewone Afghanen vinden geen werk meer en moeten het zonder inkomen stellen. Waardoor sommigen zelfs geen andere oplossing meer zien dan hun dochter te “verkopen”. Maar voor de machthebbers, de Taliban, hebben die sancties totaal niets uitgemaakt, en zijn liggen daar dus ook niet wakker van.

Wat in het geval van Poetin misschien wél veel pijn zal doen, is zijn isolement op het internationaal toneel. Tot vóór deze oorlog was hij, ondanks alle eerdere misdaden en ondanks bestaande boycots, toch nog altijd welkom geweest op de bijeenkomsten van “de groten der aarde”. Hij mocht nog altijd mee op de groepsfoto, en de andere wereldleiders stonden zich bijna te verdringen om bij hem op visite te komen. Hij genoot nog altijd respect (of hij had in elk geval dat gevoel) en hij werd geaccepteerd in het selecte clubje. Ook al was algemeen geweten dat hij een koele moordenaar is. Dat lijkt nu wel veranderd. Hij heeft geen echte “vrienden” meer over, behalve dan in andere paria-landen zoals Noord-Korea of Eritrea. En hij is niet meer welkom bij de andere leiders. Hij heeft over zichzelf, door zijn manifeste leugens, trouwens een imago van “onbetrouwbaar sujet” afgeroepen.

En dát zal vermoedelijk wél steken, dát zal wél pijn doen. Want Poetin is een bijzonder eerzuchtig en narcistisch iemand, hij heeft bewondering, of in elk geval respect en waardering, nodig. Dat isolement zal hem méér raken dan alle economische sancties bijeen. Helaas zal dat wellicht het omgekeerde effect hebben. Hij zal zich onheus behandeld voelen, beledigd en vernederd. En het zal hem nog méér vastberaden maken om door te zetten. Kost wat kost. De Oekraïense bevolking, én de Russische, zal het geweten hebben!

Ik vraag me trouwens af hoe het wereldtoneel er zal uit zien na deze oorlog, als Poetin de strijd uiteindelijk toch zou winnen. Zullen de andere leiders hun afkeer blijven tonen? Of zal Poetin gewoon weer op de groepsfoto staan glimlachen zoals vanouds?