Winnaars

We tuimelen nu al méér dan twee jaar, sedert begin 2020, van de ene crisis in de andere: de Corona-crisis, de energiecrisis en nu de Oekraïne-crisis. En zoals dat meestal gaat bij een crisis, zijn er vooral “verliezers”. Naast de zorgverleners en de horeca-uitbaters zijn de gewone mensen, de minst bedeelden in de eerste plaats, de grote verliezers (geweest) van de Corona-crisis. Bij de energiecrisis waren en zijn de kleine ondernemers de grote slachtoffers, maar ook (alweer) de gewone mensen die voorheen al amper het einde van de maand haalden. En bij de Oekraïne-crisis zijn we allemaal “verliezers”: de mensen in Oekraïne in de eerste plaats, maar ook de onwetende Russische bevolking, en wij hier allemaal.

Er zijn zelden “winnaars” bij een crisis. Maar ze zijn er wél.

De farma-reuzen, bijvoorbeeld. Ik geloof nog altijd niet in de suggestie dat zij de pandemie zouden veroorzaakt hebben, maar ik vermoed wel dat ze hun steentje hebben bijgedragen tot de “hype” en het in stand houden van de paniekstemming die ons allemaal moest overtuigen dat “het vaccin” onze enige redding zou zijn. Hoe dan ook: het heeft hen geen windeieren gelegd. Als we bijvoorbeeld de recente resultaten van Pfizer bekijken, dan zien we dat 2021 voor hen een “boerenjaar” geweest is. De omzet is in 2021 bijna verdubbeld vergeleken met het vorige boekjaar: die bedroeg om en bij 81 miljard dollar tegenover ongeveer 41.6 miljard in 2020. Zonder “het vaccin” zou de omzet maar met 6% gestegen zijn, want het aandeel van “het vaccin” in de totale omzet van 2021 is opgelopen tot 42,6 miljard dollar. Met dank aan ons allemaal. Ook de nettowinst is spectaculair gestegen: tot bijna 22 miljard dollar. Pfizer heeft dan ook het maximum gehaald uit onze Corona-angsten: zij hebben zonder verpinken de prijs van het vaccin in de loop van 2021 verhoogd van 15.5 tot 19.5 euro per dosis. En onze regeringen hebben dat zonder enige aarzeling ook betaald. Het feestje is trouwens nog lang niet afgelopen, want nu kan Pfizer bijkomend ook inzetten op de nieuwe  “Corona-pil”.

De grote “winnaars” van de voorbije en lopende energiecrisis zijn natuurlijk de oliegiganten die gas en olie oppompen, en de producenten van elektriciteit. De eersten omdat zij, onder het valse voorwendsel van “schaarste”, zowat kunnen vragen wat ze willen voor het gas en voor de olie die ze leveren. De laatsten omdat ze zonder schaamte dat excuus van “schaarste” misbruiken om de prijs van elektriciteit de hoogte in te jagen. En dan zijn het vooral de producenten van elektriciteit door kernenergie of door windmolenparken of zonnepanelen die grof geld verdienen, want hun “grondstoffen” zijn helemaal niet duurder geworden. Het Britse concern British Petroleum bijvoorbeeld heeft het boekjaar 2021 afgesloten met een winst van 7,6 miljard dollar; dat is de hoogste winst in de voorbije acht jaar. Maar het kan nog straffer: Exxon Mobile pronkt zelfs met een nettowinst van 20,5 miljard euro. En het Franse Engie, dat een heel groot deel van onze elektriciteit produceert, heeft in 2021 een recordwinst van 3,7 miljard euro geboekt (waarvan het grootste deel trouwens wegvloeit naar de Franse aandeelhouders). Maar ze zijn niet eens de grootste profiteurs. Zo heeft TotalEnergies, dat in ons land ondermeer benzinestations uitbaat, maar dat bij ons ook energie levert, een recordwinst opgetekend van ongeveer 14 miljard euro.

Met de Oekraïne-crisis zijn er nu dus nieuwe “winnaars”: de wapenindustrie. In sneltempo worden dezer dagen massa’s wapens gefabriceerd om Oekraïne bij te staan, en dat moet uiteraard betaald worden. Een ander lucratief neveneffect van de oorlog is dat alle NAVO-landen nu dan toch werk zullen maken van de belofte om hun defensie-uitgaven op te krikken tot 2% van de totale begroting. Bij ons in België was dat tot vorig jaar amper 0,91%. In 2021 werd door de vijf grootste “wereldmachten” samen ongeveer 1100 miljard dollar uitgegeven aan defensie, en in 2022 zal dat bedrag, mede door de oorlog in Oekraïne en de hernieuwde spanningen tussen de grootmachten, nog fors opgetrokken worden.

Ik sta bijzonder wantrouwig tegenover allerlei complottheorieën, maar we kunnen er niet omheen dat die voorbije crisissen bijzonder gunstig geweest zijn voor de “winnaars”. En dat elke crisis naadloos leek aan te sluiten op de vorige. Het resultaat is in elk geval dat wij, de gewone mensen en dan vooral de minst gegoeden, al méér dan twee jaar kreunen onder de gevolgen van de opeenvolgende crisissen, terwijl er tegelijk nooit eerder geziene winsten geboekt worden door zij die van diezelfde crisissen profiteren. Een mens gaat zich daar op den duur toch vragen bij stellen, niet?