Baaldag

De werkgevers waren woest na de beslissing van de regering om de verplichting van een “ziektebriefje” bij één dag afwezigheid af te schaffen. Volgens hen zet dat de poort open naar het werkverzuim bij een “baaldag”. VBO-topman Pieter Timmermans verwijst hierbij naar de oude “ambtenarenmentaliteit” waarbij de ambtenaren zonder problemen af en toe gewoon een dag thuis bleven als ze eens geen goesting hadden om te werken. Na een zwaar weekend bijvoorbeeld. Het karikaturaal beeld uit “De Collega’s”.

Het spijt me voor de werkgevers, maar dit toont vooral dat zij ontzettend naïef zijn.

Of denkt de heer Timmermans nu écht dat de werknemers in de privésector wél altijd braaf komen werken als ze een baaldag hebben? Natuurlijk niet: ook vandaag al blijft een mens gewoon thuis als hij het een keer écht niet ziet zitten om te gaan werken. Het verschil is dat die werknemer in zo’n geval meestal een deel van zijn overuren of credit-uren zal opnemen in plaats van die op te sparen voor een langer verlof. Of anders gaat hij naar de dokter en vertelt dat “hij zich niet goed voelt”. Geen enkele dokter zal dat in twijfel trekken en zeggen: “Jongen, ga maar schoon werken!”

Wat is dan het verschil voor de ondernemer? Geen enkel: de werknemer komt in de beide gevallen, met of zonder doktersattest, onaangekondigd niet opdagen. Of liever: er is wél een verschil. Want als de werknemer naar de dokter gaat, zal die meestal uit voorzorg direct een drietal dagen ziekteverlof voorschrijven. En de werknemer zal dan ook drie dagen thuis blijven, ook al voelt hij zich de volgende dag zo fit als een hoentje.

Het grote verschil zit natuurlijk in het volkomen overbodige doktersbezoek. De dokter heeft er extra werk aan, en onze huisartsen zijn sowieso al sterk overbevraagd en overbelast. Dit soort consultatie, dat geen enkele echte waarde heeft en voor hen alléén extra last betekent, kunnen de huisartsen missen als kiespijn. En er is de kost voor de ziekteverzekering: weggegooid geld.

Een ander verschil is dat een werknemer die nu werkelijk een “baaldag” heeft en toch komt werken, dan misschien wel fysiek “aanwezig” zal zijn op de werkplaats, maar in zijn hoofd compleet afwezig. Zo iemand is niet bepaald productief voor de onderneming, soms zelfs eerder contraproductief. Is dat dan beter?

Er zijn al landen waar dit nu al van toepassing is. Nederland en Noorwegen, bijvoorbeeld. En de praktijk toont dat het ziekteverzuim in die landen zelfs gedaald is. Wat ook bij ons te verwachten valt: heel wat werknemers die zich een keer wat “slapjes” voelen, zullen nu één dag thuis blijven in plaats van drie. Maar de ondernemers zijn niet overtuigd, en geloven de conclusies van de buitenlandse voorbeelden niet.

Het probleem is natuurlijk dat zij hun werknemers niet echt vertrouwen. Voor een ondernemer is een werknemer blijkbaar nog altijd een potentiële profiteur die zich door zijn baas laat betalen om te niksen. Dat was trouwens ook de reden waarom heel veel ondernemers en managers zo heftig gekant waren/zijn tegen telewerken: zij willen hun mensen te allen tijde kunnen controleren om zeker te zijn dat die wel doen wat ze horen te doen.

Als er één positief gevolg is van de corona-crisis, dan is het misschien wel dit: dat managers geleerd hebben om telewerk te accepteren. Dat ze niet anders gekund hebben dan hun werknemers te vertrouwen. En dit initiatief, om te accepteren dat een werknemer eens een dag thuis blijft, is een nieuwe oefening om dat vertrouwen op de proef te stellen.

Zal er van die maatregel misbruik gemaakt worden? Heel zeker, zoals van elke maatregel. Maar de meeste werknemers zijn echt wel plichtsbewust en zijn géén profiteurs. En zij die van slechte wil zijn, zullen er vlug genoeg kunnen uitgehaald worden; beter zelfs dan met het oude systeem.

Ik ben het héél zelden eens met de maatregelen van deze regering, maar dit vind ik positief. Het mag ook wel eens…

(Voor de wokers onder jullie: met “hij” bedoel ik in de bovenstaande tekst uiteraard altijd “hij of zij”. En met “zijn” bedoel ik “zijn of haar”. Het is niet mijn bedoeling de vrouwen uit te sluiten als het gaat over mogelijk onterecht werkverzuim. Maar ik ben te lui om dat telkens te herhalen. Waarvoor mijn excuses!)