Klap in het Gezicht

Voor wie de heisa en het tumult rond de recente “Oscar-avond” zou gemist hebben, per ongeluk of doelbewust: er is behoorlijk wat commotie geweest omdat acteur Will Smith de presentator van dienst, de komiek Chris Rock, een klap in zijn gezicht gegeven heeft. Publiekelijk, in aanwezigheid van het kruim van de showbusiness, én “live” op televisie. Al is dat laatste niet helemaal correct: de Amerikaanse tv-omroepen hebben die ongemakkelijke scène eruit geknipt. (Nee, het is écht niet alleen in Rusland dat er stevig geknipt en gecensureerd wordt en dat alles wat “niet past” in het plaatje niet voor het grote publiek te zien is.) De reden voor dat “knippen” was trouwens niet zozeer het gebruik van geweld, wat in het hypocriete Amerika niet in een liveshow mag vertoond worden, maar wél het taalgebruik van de heer Will Smith die het bestaan heeft om tot twee maal toe het woord “F***ing” in de mond te nemen. Dat is, in het hypocriete Amerika, zowat doodzonde.

Over de hele wereld wordt “verontwaardigd” gereageerd: wat Will Smith gedaan heeft, is voor zowat iedereen ontoelaatbaar. Het organisatiecomité, de media, de collega’s van de heren Will Smith en Chris Rock, allen zijn ze het erover eens: dit was heel erg fout. En het vermoeden bestaat dat Will Smith hiermee een vroegtijdig einde heeft gemaakt aan zijn acteurs-carrière.

Ook onze eigen Vlaamse komieken en “stand-up comedians” zijn eensgezind in hun oordeel: wat Will Smith gedaan heeft, kan absoluut niet door de beugel. Volgens comedian Alex Agnew was Chris Rock “de held van de avond” omdat hij rustig gebleven is bij het "geweld" van Will Smith. Onze Vlaamse komieken vinden dat je nooit met geweld mag reageren tegenover iemand die een grapje maakt, ook al is dat grapje beledigend. Als iemand je op straat beledigt, mag het blijkbaar wél volgens onze comedians, maar niet als je dat op een podium doet voor een volle zaal en voor het oog van de hele wereld.

Als dat hun mening is, dan zal dat wel okee zijn, zeker? Een komiek is de mening toegedaan dat er met alles en iedereen mag gelachen worden. Het feit dat het als “grap” bedoeld is, is voldoende als argument om het goed te praten, om het toelaatbaar te maken. De “vrijheid van meningsuiting” en dat soort dingen, weet u wel.

Ik ben het daar toch niet helemaal mee eens. Jawel, ik vind dat er heel veel mag als het om humor gaat. En ja, er mag zelfs gelachen worden om iemands uiterlijk. En ja, het is okee als je van iemand een karikaturaal beeld maakt om te lachen. Maar nee, je lacht niet met iemands ziekte! Als komiek Filip Geubels in zijn tv-shows “Taboe” grapjes maakt over mensen met een afwijkend uiterlijk, bijvoorbeeld, dan kon dat wél, omdat hij dat vooraf met die mensen heeft doorgepraat en omdat hij daar respectvol mee om gaat.

De reden voor het gewelddadig optreden van Will Smith, was een “grapje” van de komiek Chris Rock over het kapsel van de vrouw van Will Smith, Jada Pinkett Smith. De vrouw lijdt aan “alopecia areata”. Dat is een auto-immuun ziekte waarbij het menselijk afweersysteem de haarfollikels als ongewenste elementen gaat beschouwen en die gaat aanvallen. Het gevolg is dat het haar begint uit te vallen en er meer en meer kale plekken ontstaan. Voor een man is dat nu niet bepaald een drama, maar voor een (jonge) vrouw is dat een traumatische gebeurtenis en iets wat er psychisch en mentaal héél zwaar in hakt. Om dat enigszins te verdoezelen had mevrouw Smith zich helemaal kaal geschoren. Waarop de presentator van dienst op de Oscar-show een grapje had gemaakt door te verwijzen naar de film “G.I. Jane” waarbij de hoofdrolspeelster zich had kaal geschoren in een poging zich als elitesoldaat, een “G.I.”, te laten inlijven in het Amerikaanse leger. Mevrouw Smith kon de smakeloze grap duidelijk niet appreciëren, en ze was er zichtbaar door gekwetst en geërgerd. Het is voor een vrouw al zwaar genoeg om in beperkte kring met die ziekte om te gaan, als iemand het dan bovendien nodig vindt om daar de aandacht van de hele wereld op te trekken, dan is dat geen humor, dat is respectloos, en het is wreed. En het was haar gekwetste reactie die haar echtgenoot ertoe aangezet heeft als een ware ridder de aanslag op de eer van zijn gade met geweld te gaan wreken.

Het hele voorval doet mij een beetje denken aan het blog-stukje dat ik onlangs geplaatst heb over de golf van “rode kaarten” in het Belgisch voetbal. Ook nu weer ligt de focus enkel en alléén op de actie van Will Smith. Een actie die inderdaad ondoordacht was, en zelfs dom, en niet goed te keuren. Maar niemand lijkt aandacht te hebben voor wat vooraf gegaan was. De “grap” van Chris Rock. Je kan je (blijkbaar) heel veel veroorloven als komiek. En dat is okee. Maar deze “grap” was smakeloos, kwetsend en beledigend. En bovendien totaal niet grappig. Om die man dan “een held” te noemen, dat is er vér over. Zéker omdat het niet de eerste keer was dat die comedian meende een flauw grapje te mogen maken over het haaruitval van Jada Pinkett. Als je iemand bij herhaling kwetst met een dergelijke smakeloze grap, dan is dat geen “humor” meer, maar dan is dat “pesterij”. Dat zouden onze begripvolle Vlaamse stand-up comedians zelf ook kunnen ontdekt hebben als ze iets verder hadden gekeken dan hun neus lang is.

Ik wil niet goedpraten wat Will Smith gedaan heeft, maar ik heb er wél alle begrip voor.

Wordt vervolgd…