Persen

Ik heb enkele weken geleden een tijdje gesukkeld met een ernstige vorm van “constipatie”. Ik had het gevoel, dat alsmaar sterker werd, dat ik echt wel moest “gaan”, en ik kreeg ook buikpijn. Maar het toiletbezoek bracht geen soelaas. Ik durfde ook niet al te ferm “persen” uit angst voor aambeien: “Aambeien zijn opgezwollen en uitgezakte zwellichamen in de endeldarm. Deze zwellichamen zijn belangrijk bij het afsluiten van de anus; ze zorgen ervoor dat er geen ontlasting uit de anus lekt. Wanneer de zwellichamen in de anus te veel opzwellen en uitzakken, spreken we van inwendige aambeien. Het kan echter ook voorkomen dat de zwellichamen zich buiten de anus bevinden. In dit geval spreken we van een uitwendige aambei. Aambeien ontstaan door een verhoogde druk op de zwellichamen door bijvoorbeeld hard persen. Hierdoor kunnen de zwellichamen opzwellen, uitzakken en vervolgens gaan bloeden.” Ik weet uit goede bron hoe pijnlijk dat kan zijn, en dat wil ik echt absoluut niet meemaken! Maar het werd erger en erger, en ik zag geen mogelijkheid om het nog langer uit te stellen: ik moest gewoon, op een zeker moment. Dus heb ik op een dag mijn moed bij elkaar geraapt, en heb zitten “persen”. Het was vreselijk. Ik heb het dagen later nog gevoeld: rugpijn, pijn in mijn buikspieren, zelfs mijn ribben voelden pijnlijk en gekneusd aan.

Het is er niet mee te vergelijken, maar ik heb er nu toch een beetje een idee van hoe zwaar en pijnlijk het voor een vrouw moet zijn om te bevallen. Wat een vrouw uit haar lichaam moet “persen”, is van een heel ander formaat dan wat ik kwijt moest, en dus waag ik het zelfs niet om mijn lijdensweg daarmee te vergelijken. Ik weet alléén dat een man zoiets gewoon niet zou aankunnen, en dat vrouwen duidelijk véél beter tegen pijn bestand zijn dan mannen. “Het sterke geslacht”? Ik heb er helemaal geen twijfels over.

Met dat al heb ik me wel de bedenking zitten maken dat er evolutionair toch iets moet fout gelopen zijn bij het ontstaan van de mens. Want een mens is gewoon niet gemaakt om een baby ter wereld te brengen. Het formaat van een pasgeboren baby is véél te groot om nog door een vrouw ter wereld gebracht te worden. Vooral het hoofdje en de schouders dan. (Ons Liese zou zingend aanvullen: “… knie en teen”.) Het klopt eigenlijk totaal niet. De mens is trouwens de enige diersoort bij wie de pasgeborene relatief gezien zó groot en zwaar is. En waar bijgevolg een bevalling zo lastig en moeilijk en delicaat verloopt.

Neem nu een olifant, een kolossaal beest. Een volwassen dier weegt zo’n 5.000 kilogram of meer. Maar een pasgeboren kalfje is niet zwaarder dan 100 kg. Dat is hooguit een vijftigste van het gewicht van een volwassene. Bij de mens weegt een baby al gauw een twintigste van wat hij of zij als volwassene op de weegschaal zal zien. Het verschil is bij andere zoogdieren zelfs nog veel flagranter.

Ook de grootte van een menselijke baby is buiten proporties, vergeleken met andere diersoorten. Een menselijke baby is ongeveer 50 cm groot bij de geboorte, wat al bijna een derde is van de lengte van een volwassene. En vooral ons hoofdje is bij de geboorte onevenredig groot: het heeft een omtrek van ongeveer 35 cm, wat al bijna twee derden van de hoofdomtrek van een volwassene is. Bij de olifant meet een baby bij de geboorte minder dan een kwart van de grootte van een volwassen dier.

De mensapen liggen, evolutionair gezien, nog het dichtst bij de mens. Maar ook daar zien we dat de baby’s bij de geboorte relatief gezien een heel stuk kleiner zijn dan een menselijke baby. Neem nu bijvoorbeeld de gorilla. Een volwassen gorilla-mannetje kan al gauw meer dan 200 kg wegen, en een volwassen vrouwtje toch ook bijna 100 kg. Maar bij de geboorte weegt een gorilla amper 2 kg. Vandaar dat ook bij de gorilla’s, en bij alle mensapen, de geboorte een stuk vlotter en gemakkelijker gaat dan bij de mens.

Dat het bij de mens zo moeilijk gaat, en daarom zo zwaar is voor de vrouw, is dus een anomalie in de natuur. Een fout in onze evolutie. En zeggen dat een mens dan eigenlijk nog veel te vroeg geboren wordt: een menselijke baby is totaal hulpeloos, hij/zij kan nog zo goed als niets. Een menselijke baby kan vlak na de geboorte niet rechtop zitten of staan, en al helemaal niet stappen. Terwijl bij de meeste andere zoogdieren de baby al bijna direct kan recht staan en zelfs al kan mee lopen met de kudde. Zie maar naar de olifanten.

Al bij al moeten wij als mens dus niet al te hoog van de toren blazen en beweren dat wij een superieur wezen zouden zijn hier op deze planeet. Niets is minder waar. Als je kijkt naar het begin van elk menselijk leven, dan kan je alleen maar constateren dat wij zowat de grootste sukkelaars zijn op deze Aarde. Een evolutionaire anomalie. Enige nederigheid en zelfrelativering af en toe zou niet slecht zijn, denk ik dan.