Vladimir
Poetin heeft al een
hele reeks “argumenten” gepresenteerd,
het ene al ongeloofwaardiger dan het andere, om zijn oorlog tegen Oekraïne te
rechtvaardigen. Maar het meest gebruikte en meest “dringende” argument leek wel te zijn dat in Oekraïne een “neonazi”-regime aan de macht is, en dat
een groot “neonazi” buurland voor
Rusland onaanvaardbaar is, omdat zo’n land een grote bedreiging vormt voor de
Russische veiligheid. (Ik begrijp het verband wel niet goed, maar dat zal wel
aan mij liggen…)
Dat argument heeft de
Russische Minister van Buitenlandse Zaken, Sergej
Lavrov, onlangs nog eens herhaald in een interview met een Italiaanse
tv-presentator. Merkwaardig hierbij was wel dat Lavrov beklemtoonde dat Rusland
géén “regime-wissel” in Oekraïne
beoogt. Dan is de vraag natuurlijk wat de bedoeling van die oorlog dan wél zou
kunnen zijn? De oorlog is begonnen omdat het voor Rusland niet acceptabel is
dat Oekraïne door een neonazi-regime wordt geleid, maar de bedoeling van de
oorlog is niet om dat regime omver
te werpen. Een klein kind zal beseffen dat die redenering kant noch wal raakt.
Het probleem voor de Russen is dat ze ondertussen al zó veel leugens en
verzinsels verspreid hebben dat ze er zelf niet meer wijs uit raken. Erg
pijnlijk voor Lavrov was ook de herhaalde bedenking van de interviewer dat Volodymyr Zelensky van Joodse afkomst
is, en dus moeilijk als “neonazi” kan
bestempeld worden. Sergej Lavrov dacht slim te zijn door te reageren dat ook Adolf Hitler Joodse voorvaderen had.
Maar dat was een zware misrekening, want dat kwam hem op een heftige reactie
vanuit Israël te staan. Israël, dat tot nu toe eigenlijk geen partij gekozen
had in het conflict, eist verontschuldigingen voor deze “onvergeeflijke, schandalige verklaring, een verschrikkelijke
historische vergissing”.
Dat neemt niet weg dat
Poetin en zijn entourage met het verwijt van “neonazisme” een heel sluw argument naar voor hebben gebracht. Het
probleem voor Zelensky is namelijk dat hij zo’n verwijt nooit kan ontkrachten.
Hij kan nooit “bewijzen” dat hij géén
neonazi is. Simpelweg omdat het begrip “neonazi”
geen feitelijke grond heeft. Iedereen kan een ander voor “neonazi” uitmaken als hij dat wil, dat valt nooit met redelijke
argumenten te ontkrachten. Omdat “neonazi”
een soort nietszeggend scheldwoord geworden is. Voor Rusland is dat verwijt dus
het gemakkelijkste dat ze konden verzinnen: niemand kan hen tegenspreken. Het
is een bijzonder “gemakkelijk”
verwijt: je hoeft het niet uit te leggen of te onderbouwen met aanwijzingen, je
hoeft het alleen maar uit te spreken.
Ik heb de definitie van “neonazi” eens opgezocht: “Neonazisme is een voortzetting van de
nationaalsocialistische ideologie die ervan uitgaat dat het Indo-Europese ras
of in meer extreme zin, het blanke ras van mensen, het Arische ras, superieur
is aan alle andere rassen. Ook gaat de ideologie ervan uit dat het Jodendom uit
is op wereldheerschappij en de uiteindelijke vernietiging van het blanke ras;
daarom worden de Joden als de grootste vijand gezien door neonazi's. Daarbij
wordt geweld vaak verheerlijkt en worden traditionele familiewaarden
voorgestaan.” Daar is in Oekraïne niets van te merken. Of toch in elk geval
niet in de standpunten of richtlijnen of maatregelen van president Zelensky en
zijn regering. Dat er in Oekraïne wel degelijk “extreemrechtse” groeperingen bestaan, dat valt niet te ontkennen.
Maar die zijn er zowat overal in de wereld. Ook in de Verenigde Staten (waar ze
heel expliciet het kamp van Donald Trump gekozen hebben, en hij dat van hen) of
in Duitsland of in Frankrijk. Als de Russische regering doelt op de aanwezigheid
van een sterke extreemrechtse groepering, dan moeten ze hun oorlog op heel wat
andere landen richten.
Het is overduidelijk dat
het voornaamste argument voor deze oorlog eigenlijk nergens op slaat: Oekraïne
is geen “neonazistisch” land. Maar de
sterkte van dit “fake” argument is wél
dat je je er niet tegen kan verweren. En als Poetin die boodschap in eigen land
kan overbrengen, dan zal hij door de doorsnee Rus met overtuiging gesteund
worden.
Moraal van het verhaal is
eigenlijk dat het bijzonder gemakkelijk is om iemand aan te vallen met
nietszeggende, maar tegelijk erg suggestieve, beschuldigingen en verwijten,
omdat je je daar op geen enkele manier tegen kan verweren. Dat geldt voor het
conflict tussen Rusland en Oekraïne, maar het geldt eigenlijk ook in het
algemeen. Allemaal kunnen we het slachtoffer zijn van soortgelijke
niet-te-weerleggen verwijten. (Dat heb ik zelf ook al ondervonden.) En allemaal
durven we dat soort verwijten zelf hanteren om iemand te kwetsen, als we niets
anders kunnen verzinnen.
Omdat onze moderne
samenleving zodanig vergiftigd is door de sociale media dat de leugen altijd
krachtiger klinkt dan de waarheid. Jammer genoeg…
Reacties
Een reactie posten