Noord-Ierland

Zou er iemand zijn die nog gelooft dat onze stem bij de verkiezingen iets uitmaakt? Bij de voorbije parlementsverkiezingen in België in elk geval al niet. Want het zijn de “verliezende partijen”, voor wie de meeste mensen dus niet gestemd hebben, die na de verkiezingen de nieuwe regering(en) gemaakt hebben. Dat dit overduidelijk niet de keuze was geweest van heel veel kiezers, was hierbij van geen tel.

Maar het kan natuurlijk nog erger. Zoals in Noord-Ierland. Daar had de “Unionistische Partij” al bij voorbaat laten weten dat zij niet van plan zijn de wensen van de kiezers te respecteren.

Noord-Ierland, of “Ulster”, is een speciaal “land” als het over de samenstelling van de regering gaat.

Maar daarvoor moeten we misschien toch even terugkeren in de geschiedenis: terug naar 10 april 1998, de dag waarop het “Goede Vrijdagakkoord” ondertekend werd en er een einde kwam aan de bloedige burgeroorlog in het verscheurde Noord-Ierland.

Tot 1919 was het gehele Ierse eiland nog een deel van het Verenigd Koninkrijk, maar er was bij de bevolking een grote weerstand tegenover de Engelse overheersing. Die weerstand was het grootst in het noorden van het eiland. Om die weerstand te breken, werd dat gebied “gekoloniseerd” door de Britten: het land van de oorspronkelijke bewoners werd geconfisqueerd en toegewezen aan Engelse en Schotse boeren. Daardoor werd het noordelijk deel van Ierland stilaan vooral bewoond door mensen van Engelse, en dus protestantse, afkomst, terwijl de rest van het eiland nog altijd bevolkt was door de oorspronkelijke, katholieke, bevolking. Toen het Ierse eiland in 1919 dan eindelijk de lang bevochten onafhankelijkheid kreeg van het Britse parlement, nadat Britse soldaten in 1916 de stap naar zelfbestuur in Ierland nog bloedig onderdrukt hadden, bleven de noordelijke “graafschappen” deel van het Verenigd Koninkrijk, zij het met een grote mate van zelfstandigheid. Bij het toekennen van de onafhankelijkheid wilde het Britse Hogerhuis de protestantse bevolking in het noorden immers absoluut ter wille zijn. Die wilden koste wat kost bij het Verenigd Koninkrijk blijven, omdat ze bang waren dat hun stem verloren zou gaan in de grote meerderheid van het katholieke Ierland. En zo bleef Noord-Ierland, hoewel deel van het Ierse eiland, en fysiek gescheiden van het Britse eiland, een deel van het Verenigd Koninkrijk. Met twee bevolkingsgroepen die ongeveer even talrijk waren, maar met een totaal verschillende toekomstvisie: de katholieke “republikeinen” die weer aansluiting wilden met de Ierse republiek, en de protestantse “unionisten” die de “unie” met het Verenigd Koninkrijk wilden versterken.

Het resultaat van dit misbaksel was een lange periode van fanatiek geweld tussen de beide bevolkingsgroepen. Geweld dat nog versterkt werd door de tussenkomsten van de Britse soldaten in Noord-Ierland. Wat onder andere heeft geleid tot de oprichting van het IRA, het “Iers Republikeins Leger”, dat met bomaanslagen en andere terreurdaden, ook in Engeland, de Britse en protestantse onderdrukking heeft bevochten. Het is pas in 1998, met het “Goede Vrijdagakkoord” dat aan die bloedige burgeroorlog een einde is gekomen. Dat akkoord zorgde voor meer rechten voor de katholieken, en stipuleerde onder andere dat de “staatkundige toekomst van Noord-Ierland zou bepaald worden door de meerderheid van de bevolking”. Het akkoord hield ook in dat alle partijen voortaan “vreedzame en democratische middelen” zouden gebruiken om hun doelstellingen te bereiken en dat “binnen twee jaar alle wapens van de paramilitaire organisaties zouden vernietigd worden.” Maar het is pas in 2005 dat het IRA zichzelf ontbonden heeft en instemde met een geweldloos streven naar de hereniging met de Ierse Republiek. En het is pas in 2007 dat voor het eerst een regering kon gevormd worden met de beide partijen: de DUP (“Democratic Unionist Party”) en “Sinn Fein” (de politieke vleugel van het vroegere IRA). Het is ook pas in 2007 dat het Britse leger de “bezetting” van Noord-Ierland eindelijk heeft opgegeven.

Het idee in 2007 was dat voortaan de beide grootste partijen, de “Katholieken” en de “Protestanten” altijd samen een regering zouden vormen (zoals ook in het Goede Vrijdagakkoord was overeen gekomen): de winnaar van de verkiezingen zou de eerste minister mogen leveren, en de andere partij de vicepremier. Vreemd genoeg heeft dit tot nu toe altijd gewerkt. Hoewel het belangrijkste programmapunt van de beide partijen geheel tegengesteld is: de protestantse DUP wil bij het Verenigd Koninkrijk blijven, terwijl de katholieke Sinn Fein de hereniging met de Ierse Republiek nastreeft.

De beide partijen hebben het akkoord altijd nageleefd, en ze zijn er in geslaagd om Noord-Ierland min of meer ordentelijk te besturen, zonder al te veel strubbelingen. Tot nu, dus. Want bij de laatste verkiezingen, begin mei 2022, hebben de “katholieken” voor het eerst de meerderheid gehaald. Wat betekent dat zij de eerste minister mogen leveren. Maar de uitslag was nog niet eens officieel bekend gemaakt toen de DUP al liet weten niet in die regering te willen stappen. Omdat ze bang zijn dat de katholieken met hun pas verworven meerderheid in het parlement zullen proberen hun voornaamste doelstelling te realiseren. Waardoor de “protestanten” een minderheid zouden worden in het land.

Dat zij hiermee ingaan tegen de wil van de kiezers, die nu voor het eerst meer stemmen hebben gegeven aan de “katholieken”, lijkt voor de protestantse leiders van geen tel. Blijkbaar wilden ze de verkiezingsuitslagen alléén respecteren zolang zij als winnaar uit de bus kwamen. Maar nu de resultaten van de stemming hen niet bevallen, willen zij de logische consequentie niet accepteren. Dat dit weleens zou kunnen resulteren in een heropflakkering van het geweld en in een nieuwe bitse strijd tussen de beide kampen, lijkt voor hen ondergeschikt aan hun eigenbelang.

Dat is, helaas, nog maar eens een voorbeeld van politiek op z’n slechtst. Alléén zouden de gevolgen voor de Noord-Ieren, en voor de Engelsen, weleens véél dramatischer kunnen zijn dan de kinderachtige reacties van onze Belgische politici op de verkiezingsuitslagen. Wie nog altijd de illusie heeft dat de verkozen politici zich iets gelegen laten aan de wil of de wensen van de mensen die zij “vertegenwoordigen”, die leeft op een andere planeet. Ik vrees dat het met de “democratie” wereldwijd razendsnel achteruit gaat.

“De wereld is om zeep…”