Landbouwoorlog

Er is een tijd geweest, héél lang geleden, toen de dieren nog konden praten, dat de “Christelijke Volkspartij” (CVP) in Vlaanderen veruit de meest dominante politieke partij was. Dat kwam uiteraard door de steun van de katholieke kerk die de, toen nog veeltallige, christelijke gelovigen aanspoorde om op de CVP te stemmen. Dat kwam ook door de sterke band die de partij toen nog had met wat “het middenveld” genoemd werd: de Boerenbond, de (christelijke) vakbond, het (christelijk) ziekenfonds, de (christelijke) vrouwenorganisaties, enzovoort. Die band is er nu niet meer. Deels omdat de partij haar “christelijk” imago onderweg heeft afgeworpen (en nu geen enkel imago meer heeft), deels omdat die “middenveld organisaties” in veel gevallen evengoed (of beter) steun vinden bij andere politieke partijen. Dat de aanhang van de katholieke kerk in ijltempo afgekalfd is, heeft de CVP ook niet geholpen. Zodat we nu in de situatie beland zijn dat de huidige “cd&v” zo goed als geen stemmen meer haalt bij de verkiezingen.

Maar zie: er waait een frisse wind door de partij. Een nieuwe voorzitter, en een nieuwe Minister van Landbouw. De beide heren hebben al “ferme taal” gesproken en getoond dat er opnieuw met hen, en met hun partij, rekening zal moeten gehouden worden. Ze hopen in elk geval de zieltjes van de landbouwers terug voor zich te winnen. En dus zijn ze een campagne gestart tegen het “stikstofdecreet”. Het stikstofdecreet van de Vlaamse regering, waar zij deel van uitmaken; het stikstofdecreet dat mee goedgekeurd werd door de vorige Minister van Landbouw, prominent lid van de partij, en door de vorige voorzitter. Het lijkt erop dat dit een bitse oorlog gaat worden met de Vlaamse Minister van Omgeving, Zuhal Demir.

Vreemd genoeg zwijgen de groene politici in alle talen in dit “debat”. Een mens zou verwachten dat zij dat stikstofdecreet volop zouden steunen, want het is er uiteindelijk gekomen onder “groene druk”. Het stikstofdecreet is een noodzakelijk gevolg van de Europese regelgeving omtrent stikstofuitstoot, door lobbywerk van de fundamentalistische milieugroeperingen die de landbouw als een “natuurlijke vijand” zien van het milieu en de natuur.

Maar waar komt dat “stikstofdecreet” eigenlijk vandaan?

In 1991 verscheen de Europese “Nitraatrichtlijn”. En in 2001 werden in de Europese Unie “nationale emissieplafonds” ingesteld. Beide maatregelen waren bedoeld om de stikstofproblematiek aan te pakken. Volgens Europese normen mag er gemiddeld over een jaar niet meer dan 40 microgram NO₂ (stikstofoxide) per kubieke meter in de buitenlucht aanwezig zijn, met het oog op de gezondheid van mensen.

Nederland en België waren, en zijn, de landen met de hoogste stikstofproductie per hectare in Europa. In Nederland heeft men daarom al een tijdje geleden heel streng opgetreden, waardoor duizenden landbouwbedrijven opeens hun vergunning kwijt raakten, en het zo goed als onmogelijk werd voor jonge landbouwers om een nieuw bedrijf op te starten of hun bedrijf uit te breiden. In 2019 alleen al werden de vergunningsaanvragen voor ongeveer 18.000 bedrijven geblokkeerd. Het probleem is sindsdien eigenlijk niet meer uit de actualiteit geweest. Ook vandaag is er opnieuw fel protest van de landbouwers tegen het Nederlands “stikstofbeleid” (waarvan de impact voor de Nederlandse boeren trouwens nog dramatischer is dan bij ons).

Bij ons in Vlaanderen gebeurde er, zoals meestal, in eerste instantie helemaal niets. Men (de politici) wou vooral de landbouwers niet schofferen, en men hoopte dat het probleem wel vanzelf zou verdwijnen. Helaas verdween het probleem niet, en op een kwaaie dag kwam Europa aan de deur kloppen met de dringende en dwingende eis om er stante pede voor te zorgen dat ook Vlaanderen zich aan de Europese stikstofnormen zou houden. Normen die het strengst zijn in de buurt van natuurgebieden. Want de meeste natuurgebieden bevinden zich eerder op stikstofarme gronden, waar ook traag groeiende planten goed kunnen gedijen. Dit komt de biodiversiteit ten goede, omdat die planten dan weer allerlei insecten en andere dieren aantrekken die alléén daar te vinden zijn. Als er in de buurt van die natuurgebieden (te) veel stikstof geproduceerd wordt, dan wordt de bodem van die natuurgebieden opeens rijk aan stikstof. De snelgroeiende planten zullen er binnen de kortste keren die traag groeiende planten gaan overwoekeren: gedaan met de biodiversiteit.

Aldus de redenering van de milieu- en natuurgroeperingen. Aldus de richtlijnen van Europa. Vlaanderen had nu geen keuze meer: het was ofwel nú streng optreden voor enkele bedrijven, ofwel de Vlaamse landbouw helemaal van de kaart laten vegen.

Het dossier kwam terecht op het bord van de huidige Vlaamse regering, en de huidige Minister van Omgeving had geen andere keus dan strenge normen op te leggen voor de stikstofuitstoot van landbouwbedrijven, zéker als die in de buurt van een natuurgebied gelegen waren. Hierdoor kwam men tot een lijst van een veertigtal landbouwbedrijven die “rood” ingekleurd werden: landbouwbedrijven die de (plaatselijke) norm voor stikstofuitstoot overschrijden.

Waarop de Boerenbond gaan steigeren is, en alle legale (en minder legale) middelen probeerde aan te wenden om bedrijven van die “rode lijst” te (laten) schrappen. Voor de zieltogende “cd&v” is dit de ultieme strohalm om de totale ondergang te vermijden: zowel de nieuwe voorzitter als de nieuwe Landbouwminister hebben onvoorwaardelijk de kant van de Boerenbond gekozen. Tegen hun eigen regering in. Tegen hun eigen decreet in.

Hoe hypocriet kan je zijn? Als de “cd&v” hiermee stemmen hoopt te winnen, dan zullen dat in elk geval geen “christelijke” stemmen zijn, want “hypocrisie” behoort niet tot de christelijke waarden…