Agressie

Agressie is van alle tijden, dat valt niet te ontkennen. De mens is nu eenmaal een agressief wezen. Geen enkel dier vertoont dat soort zinloze agressie, behalve de mens. Het is al misgelopen bij de allereerste mensen uit het scheppingsverhaal: de allereerste kinderen, geboren uit Adam en Eva, kregen het al onmiddellijk met elkaar aan de stok, en de ene broer heeft de andere vermoord. (Wat dan weer de vraag oproept waar wij met z’n allen vandaan komen: zijn wij dan allemaal kinderen van die ene overblijvende broer Kaïn? En uit welke vrouw dan? Zijn moeder of zijn jongere zuster?)

Maar op één of andere manier is de mens er altijd in geslaagd die agressie min of meer te “kanaliseren”. Op één of andere manier moest er altijd wel een “aanleiding” zijn voor agressie, een reden om iemand aan te vallen, een duidelijke bedoeling. En op één of andere manier bleven sommige bevolkingsgroepen altijd gevrijwaard van agressie. Kinderen, zorgverleners, hulpdiensten en dies meer werden met rust gelaten.

Dat is helaas compleet veranderd, de laatste jaren. Meer en meer zien we gevallen van totaal zinloze agressie. Een man die door een bende jongeren op straat in elkaar getimmerd wordt en voor dood achtergelaten. Zomaar, zonder reden. Omdat die jonge gasten zich eens wilden laten gaan, omdat ze hun opgefokte adrenaline kwijt moesten. Of een werkneemster in een Delhaize die door een klant neergestoken wordt. Zomaar, zonder enige reden of aanleiding.

En meer en meer zien we ook dat kinderen het slachtoffer worden. Van mannen of vrouwen die hun frustraties op de allerzwaksten afreageren. Zelfs mannen en vrouwen die verondersteld worden goed met kinderen te kunnen om gaan, bijvoorbeeld in de kinderopvang. Maar ook van mannen met een zieke geest, die zich aan kinderen vergrijpen en die hun machtswellust bevredigen door een baby of een klein kind te vermoorden.

Meer en meer ook zien we daden van agressie tegen hulpverleners: brandweermannen, ambulanciers, verplegers. De verhalen die we hierover te horen en te lezen krijgen, zijn zonder meer schokkend. Een ambulancier die met een mes aangevallen werd door een man en zijn zoon, omdat hij met zijn ambulance “dubbel geparkeerd” stond voor een interventie. Of een verpleger op de spoedafdeling die het opeens aan de stok kreeg met een man die zonder enige aanwijsbare reden op de spoedafdeling van het ziekenhuis verscheen en daar mensen begon lastig te vallen. Of een huisarts die door een patiënte werd geslagen en met een mes bedreigd omdat ze niet de gevraagde medicijnen wou voorschrijven.

Ja, geweld is van alle tijden, agressie is van alle tijden. Jammer genoeg. Maar er is nooit zó veel zinloze en onuitgelokte agressie geweest. En nooit eerder tegenover diegenen die de agressie allerminst verdienen.

Hoe komt dat toch, dat iemand zomaar een fietser van de weg af rijdt, zonder enige aanwijsbare reden? Of dat een automobilist in een winkelstraat de voetgangers van de weg maait, zonder enig duidelijk motief? Hoe komt dat toch, dat de laatste jaren veel te veel kindjes in een kinderdagverblijf onherstelbaar gekwetst worden nadat ze dooreen geschud werden door iemand aan wiens zorg ze toevertrouwd waren? Hoe komt dat toch dat de verplegers op de spoedafdelingen elke dag moeten vrezen voor agressieve “patiënten”? Hoe komt dat toch dat buschauffeurs of treinbegeleiders zich nooit meer veilig voelen op hun werk? Wat is er mis met de moderne (westerse) samenleving?

Niemand heeft daar een bevredigend antwoord op, maar dat het met “stress” te maken heeft, daar lijkt iedereen het wel over eens. Stress, vooral omwille van de immense “prestatiedruk”. We moeten allemaal “presteren”: op school, op het werk, thuis, in ons sociaal netwerk, in de sport en in onze hobby’s. We lopen allemaal bijna de hele tijd gespannen en onvoldaan rond. En we voelen ons niet genoeg “gewaardeerd”, we voelen ons “tekort gedaan”. Zo is het bijvoorbeeld geen toeval dat meer dan de helft van de loontrekkende werknemers zich ontevreden voelt over zijn/haar salaris, terwijl drie kwart eigenlijk helemaal niet te klagen heeft over zijn/haar inkomen.

Ik heb het in deze blog al enkele keren opgemerkt: onze moderne westerse “beschaving” is ziek, en die tomeloze zinloze agressie is daar maar één symptoom van. Als we niet op heel korte tijd radicaal van koers veranderen, gaan we onze ondergang tegemoet.