Donor

Het was al een tijdje geleden, maar ik heb me onlangs toch weer groen en blauw geërgerd aan de sensatiezucht van de (klassieke) media. Deze keer naar aanleiding van het bericht dat een man ontdekt had dat een Torhoutse gynaecoloog misschien wel zijn biologische vader is.

Het gaat om een man die in de jaren tachtig van de vorige eeuw via IVF verwekt werd, met zaad van een (anonieme) spermadonor. De man is nu om de ene of andere reden op zoek gegaan naar zijn “biologische vader”. Via DNA-onderzoek, en door vergelijking van allerlei foto’s, is hij er onlangs achter gekomen dat de gynaecoloog/fertiliteitsarts die zijn ouders indertijd aan een kindje geholpen heeft, misschien weleens zijn biologische vader zou kunnen zijn. De man vond dat nieuws blijkbaar zó verschrikkelijk dat hij ermee naar de media gestapt is. En die hebben er een sensationeel nieuwsitem van gemaakt.

Het stoort mij om te beginnen vreselijk dat alweer iemand publiekelijk aan de schandpaal genageld wordt op basis van een vermoeden. Misschien heeft die dokter inderdaad zijn eigen zaad gebruikt om die baby te verwekken. Dat zou kunnen, maar vooralsnog is dat niet bewezen, en dus is het voorbarig en zelfs misdadig om dat bericht publiekelijk te verspreiden en de dokter te beschuldigen. Bovendien wordt gesuggereerd dat die dokter misschien wel meerdere kindjes op die manier heeft verwekt, door een IVF-behandeling met zijn eigen sperma. Ook dat is louter een veronderstelling, pure speculatie. Maar tóch wordt het zo gebracht in de nieuwsberichten. Dat is zonder meer lasterlijk, en deontologisch laakbare journalistiek. Met als enige bedoeling het sensatie-gehalte van het bericht nog wat op te krikken.

Het zou uiteraard best waar kunnen zijn, het zou kunnen kloppen dat de dokter zijn eigen sperma heeft gebruikt voor de bevruchting van de eicel(len) van de wanhopige moeder. En dan? Is dat een misdaad? Vermoedelijk strookt het niet met de deontologie van een arts, en misschien is het ethisch gezien niet helemaal koosjer. Maar is het een misdaad? De wensouders wilden zaad gebruiken uit een spermabank, van een “anonieme donor”. Dat kon dus van om het even wie zijn. Iedere willekeurige man kan zaad “doneren” in een spermabank. Maakt het dan iets uit wie die donor finaal geweest is? Misschien was het die dokter wel. “So what?” Ook een dokter kan trouwens naar een spermabank stappen om zaad te doneren. Zelfs, en ook, een gynaecoloog. Of niet? Als die man verwekt werd met zaad van die dokter uit een spermabank, dan was het wél okee geweest?

Niemand staat trouwens stil bij de motieven van die dokter. Gesteld dat hij inderdaad de biologische vader zou zijn van die man en/of van andere kinderen. Het zou kunnen dat hij gehandeld heeft in een soort “egotripperij”, waarbij hij er een zieke voldoening in vond om zo veel mogelijk biologische kinderen te verwekken. (Zoals het geval was bij die Nederlandse fertiliteitsarts die naar verluid minstens 47 kinderen zou verwekt hebben door IVF met zijn zaad. Soms zelfs in gevallen waar sperma van de werkelijke vader kon en moest gebruikt worden.) Of misschien was de dokter gewoon lui en wou hij niet de moeite doen om zaad te halen uit een spermabank, als hij daar gemakkelijk zelf voor kon zorgen. Maar misschien waren zijn bedoelingen wel erg nobel? Misschien wou hij alleen die moeder(s) helpen om haar/hun kinderwens te realiseren? Misschien bedacht hij dat zaad van een anonieme donor weleens afkomstig kon zijn van een louche figuur en waren de ouders beter af met zijn zaad? Ik weet het niet. Ik vind in elk geval dat het nogal goedkoop is om die dokter nu te verketteren en argumenten te zoeken om hem van één of andere misdaad te kunnen beschuldigen.

Hoe je het ook draait of keert: ouders die een kind laten verwekken met zaad van een “anonieme donor” nemen een serieus risico. Vermoedelijk omdat ze ten einde raad zijn, en geen enkele andere manier meer kunnen bedenken om een “eigen” kind te krijgen. Ze nemen een risico omdat ze niet weten wie de vader is, wat voor iemand dat was, welk karakter die had, enzovoort. En ze nemen een risico omdat hun kind, als dat ondernemend en nieuwsgierig van aard is, op één of ander moment tot de ontdekking moet komen dat zijn/haar “vader” niet zijn/haar biologische vader is en daar heel slecht op kan reageren.

Ik zou ook niet graag tot de constatatie komen dat iedere willekeurige man die ik ontmoet, weleens mijn vader zou kunnen zijn… Maar als dat zo is, maakt het dan iets uit dat die man de behandelende dokter geweest is? Voor de media duidelijk wel, want daar valt een sensationeel verhaal uit te puren.