Gekibbel

Ondanks de enorme heisa erover, is Covid niet de belangrijkste of meest dodelijke ziekte van deze eeuw. Die “eer” is voorbehouden aan kanker, in al zijn vormen. Gelukkig slaagt de medische wetenschap er wel alsmaar beter in om kankers tijdig op te sporen en te genezen of in elk geval af te remmen.

Wereldwijd is “baarmoederhalskanker” dé belangrijkste kanker qua incidentie en sterfte bij vrouwen. Per jaar worden er 500.000 vrouwen mee geconfronteerd, ongeveer 350.000 vrouwen sterven eraan. In België worden jaarlijks ongeveer 650 nieuwe gevallen gedetecteerd; elk jaar sterven ook bij ons nog altijd 220 vrouwen aan de ziekte.

En nochtans is “baarmoederhalskanker” relatief goed te behandelen. Zeker als de ziekte tijdig ontdekt wordt. Méér zelfs: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is baarmoederhalskanker een kanker die er eigenlijk niet hoeft te zijn, die perfect voorkomen kan worden.

Baarmoederhalskanker wordt veroorzaakt door een virus: het “humaan papillomavirus” (HPV). Ongeveer 80 procent van de bevolking is ermee besmet, en 1 procent van de vrouwelijke dragers krijgt ooit baarmoederhalskanker, als ze niet tijdig behandeld worden. Bij 4 op 5 vrouwen verdwijnt HPV echter spontaan. 

Er bestaat ondertussen wel al een vaccin tegen het virus. Sinds kort is dat opgenomen in het basisvaccinatieschema, en wordt het gratis aangeboden voor kinderen van 12 jaar. (Omdat het virus onder andere via seksuele contacten overgedragen wordt, moet het vaccin toegediend worden vooraleer de jongeren seksuele betrekkingen hebben.) In principe zou de ziekte dus in België binnenkort zo goed als uitgeroeid moeten zijn.

Volwassen vrouwen zijn nu nog niet ingeënt, en mogelijk drager van het virus. Daarom wordt aanbevolen om zich regelmatig te laten screenen op de ziekte. Dat gebeurt om de drie jaar, via een “uitstrijkje”: hierbij wordt onder een microscoop gekeken of er “afwijkende” cellen uit de baarmoederhals te vinden zijn.

Helaas blijkt dat onderzoek geen sluitende resultaten te garanderen. Het kan zijn dat er geen afwijkende cellen gevonden worden, maar dat er zich tóch een kanker aan het ontwikkelen is. Daarom wordt wereldwijd aangeraden om eerder een “HPV”-test te gebruiken: met de HPV-test wordt het “humaan papillomavirus” (HPV) zélf opgespoord. Er is dus nog altijd een uitstrijkje nodig, maar dat wordt niet langer onderzocht op afwijkende cellen maar op de aanwezigheid van het kankerverwekkende virus.

Die test is niet alleen véél betrouwbaarder, hij is ook goedkoper en hoeft maar om de vijf jaar herhaald te worden terwijl de microscopische test al na drie jaar opnieuw nodig is. Vandaar dat men in de meeste Europese landen overgeschakeld is op die nieuwe HPV-test. Wat eigenlijk min of meer vanzelfsprekend is: de kans om de ziekte vroegtijdig op te sporen is véél groter, en dus ook de kans om levens te redden.

Maar niet zo in België! In België wordt een HPV-test enkel uitgevoerd als de klassieke test afwijkende cellen aangetoond heeft. Wie bij ons in België baarmoederhalskanker heeft die niet ontdekt wordt via de klassieke test, die krijgt geen HPV-test die de ziekte wél zou kunnen detecteren. De absurditeit hiervan is hemeltergend en stuitend, en zelfs ronduit misdadig. Zoiets kan alléén in België…

Want inderdaad: het is een typisch Belgisch probleem. Het heeft namelijk alles te maken met de potsierlijke Belgische staatsstructuur, de kromme en onwerkbare verdeling van de bevoegdheden tussen het federale en regionale niveau: hoewel al in 2019 de principiële beslissing gevallen was om over te stappen naar screening via de HPV-test, is het er in de praktijk nog altijd niet van gekomen door gekibbel en geruzie over de vraag welk niveau hiervoor zal betalen. De screening zelf, wat eigenlijk “preventie” is, is een regionale materie, maar de terugbetaling zou door het RIZIV moeten gebeuren en dat is een federale bevoegdheid. En het RIZIV betaalt die test enkel terug na een afwijkende klassieke test. Onze federale minister van Volksgezondheid, Frank Vandenbroucke, wil de HPV-screening, als eerste test, wel laten terugbetalen, maar alléén als ook de regio’s willen mee betalen.

Om maar te zeggen: in dit idiote land waarin wij wonen is politiek gekibbel blijkbaar nog altijd belangrijker dan mensenlevens…