Een koppige Vijand

Het is mijn persoonlijke visie, en u hoeft het daar niet noodzakelijk mee eens te zijn, maar in mijn optiek is kanker de vreselijkste en ergste ziekte die een mens kan krijgen. Ik weet het wel: de behandelingsmethoden zijn spectaculair verbeterd en verfijnd, de voorbije jaren. En ze zijn in veel gevallen bijzonder doeltreffend. Zodat de kansen op genezing, of in elk geval op het tot-stilstand-brengen van de ziekte, voor de meeste soorten kankers heel hoog liggen. Dat is bij andere levensbedreigende ziektes (nog) niet het geval. Spierziektes zoals ALS of MS kunnen niet genezen of tot stilstand gebracht worden. Nooit! De afloop is altijd terminaal. Wat dus bij kanker niet altijd het geval is.

En toch vind ik nét daarom dat kanker een vreselijke ziekte is. Want je kan die kanker dan wel “overwinnen”, helemaal “verslagen” is die nooit. Kanker is een vijand die altijd op de loer blijft liggen. Kanker is een vijand die altijd opnieuw kan toeslaan, hoe dikwijls je hem ook overwonnen hebt. En dát is het verschrikkelijke aan kanker: eens je door die laffe vijand één keer bent aangevallen, ben je nooit meer helemaal gerust. Hij ligt voortdurend om de hoek, op de loer, te wachten op een kans om opnieuw aan te vallen.

Dat is ook het levensverhaal, of eerder: de lijdensweg, geweest van de recent overleden zangeres Olivia Newton-John. In 1992 kreeg ze voor het eerst de diagnose van borstkanker te slikken, ze was toen 44 jaar oud. Na een vrij agressieve therapie, met chemo en een (gedeeltelijke) borstamputatie heeft ze de kanker overwonnen, en kon ze haar leven hernemen. Maar in 2013 was de kanker er tóch terug. Opnieuw kreeg ze een intensieve behandeling, en opnieuw kon ze de kanker overwinnen. Tot de valse vijand, die op de loer was blijven liggen, in 2017 een derde keer in de aanval ging, en zij uiteindelijk het onderspit heeft moeten delven.

Een gelijkaardig verhaal is dat van Miguel Van Damme, doelman bij voetbalvereniging Cercle Brugge. Hij had in juni 2016 de diagnose van leukemie gekregen; hij was toen nog maar 23 jaar. Na een intensieve behandeling bleek de kanker negen maanden later verdwenen te zijn. Maar de koppige vijand bleef in een duister hoekje wachten op een nieuwe kans. Tot zes keer toe heeft de kanker toegeslagen, en vijf keer kon de jongeman hem verslaan. Tot hij uiteindelijk toch het onderspit heeft moeten delven, op 28-jarige leeftijd.

En zo zijn er heel velen die géén verhaal in de media krijgen, en die anoniem hun strijd voeren, maar die niet minder hard en moedig vechten. In 2018 hebben wereldwijd méér dan 18 miljoen mensen de diagnose van kanker gekregen. Allemaal kregen ze te maken met die duistere vijand die zich nooit helemaal gewonnen heeft, hoe dikwijls hij ook “verslagen” wordt.

Ja, het is een vreselijke ziekte. Omdat je nooit helemaal gerust kan zijn. Omdat de vijand onverwacht opnieuw kan toeslaan, nét als je denkt dat het leven je weer toelacht. Wereldwijd hebben in 2018 bijna 10 miljoen mensen die strijd uiteindelijk verloren.

Maar er is toch ook een “positieve” keerzijde. Velen die kanker gehad, en overwonnen, hebben, komen er sterker uit. Met méér vechtlust dan voorheen, met meer kracht dan voorheen. En met een positiever zelfbeeld, want ze hebben in zichzelf moed en doorzettingsvermogen ontdekt waarvan ze zich tevoren niet bewust waren geweest. En bijna iedereen die kanker doorgemaakt heeft, gaat met een dankbaar gevoel verder door te leven: dankbaar voor elke nieuwe dag, dankbaar voor elke nieuwe ontmoeting. Zoals Olivia Newton-John het formuleerde: “De kankerlittekens hebben mijn leven veranderd. Ik ben dankbaar voor elke nieuwe, gezonde dag. Het heeft mij geholpen om prioriteiten te stellen.”

We hebben allemaal veel te veel de neiging te klagen en te zagen over wat niet okee is in ons dagdagelijks leven. Wie kanker gehad heeft, leert vooral kijken naar wat wél okee is, wat mooi en goed is. Wie kanker gehad heeft, maakt zich niet meer druk om futiliteiten en materialistische oppervlakkigheden, maar leert de échte waarden om zich heen te appreciëren.

Het is vreemd, maar het klopt volgens mij wel. Kanker is een vreselijke en lelijke ziekte, maar wie erdoorheen gesparteld is, is een mooier mens geworden.

Al is het beeld niet altijd zo “mooi”, helaas… Mensen die door de peperdure kankerbehandeling en nabehandeling in een financiële afgrond tuimelen, kunnen nadien vermoedelijk nog héél weinig waardering voor het leven opbrengen. Voor hen heeft de ziekte alléén maar miserie en ellende gebracht. Zoals altijd, eigenlijk: wie het financieel niet breed heeft, is altijd de pineut. Zélfs in onze “sociale welvaartsstaat”.