Indringers

“Het moet nu echt wel dringend stoppen! Die vreemde indringers, die helemaal niet thuis horen in onze contreien, moeten eindelijk echt gestopt worden. We moeten er voor zorgen dat ze in onze streken niet meer binnen komen. En wat er van vreemd gespuis al is, moet verdreven en zelfs uitgeroeid worden!”

Vooraleer u in paniek een mail stuurt naar UNIA om een haatmisdrijf te signaleren en/of mij er van verdenkt een Vlaams Belang aanhanger te zijn geworden: het bovenstaande slaat op de “exoten” die onze inheemse planten en dieren komen bedreigen. Exoten die hier op één of andere manier terecht gekomen zijn. Hetzij per ongeluk, als een soort “verstekeling”. Hetzij onbedachtzaam opzettelijk, als huisdier of omdat het wel mooi leek.

Dan denk ik onder andere aan de Aziatische Hoornaar, een bijzonder agressieve wesp die onze inheemse bijen compleet dreigt uit te roeien als we niet drastisch ingrijpen. De Aziatische Hoornaar is hier vermoedelijk per ongeluk gearriveerd, als “passagier” in een lading Chinees aardewerk, maar hij voelt zich bij ons bijzonder goed thuis en verspreidt zich razendsnel. Als we er niet op heel korte termijn in slagen het beest uit te roeien, dan riskeren we dat onze bijenpopulatie binnen afzienbare tijd volledig ten onder zal gaan. Eén hoornaar kan per dag tot zeventig bijen vangen. Dat worden al gauw honderden dode bijen per dag. De bijen die de aanvallen overleven, staan onder voortdurende stress. Ze kunnen zich niet verweren tegen de veel sterkere hoornaar, die tot voor kort niet voorkwam in onze contreien. Na verloop van tijd durven ze zelfs niet meer uit te vliegen om eten te zoeken. Zo kan een bijennest op een paar weken tijd helemaal ten onder gaan. En als de bijenpopulatie verdwijnt, dan is het meteen ook einde verhaal voor alle fruit- en groentensoorten die afhankelijk zijn van de noeste plantenbestuivers.

Maar ik denk bijvoorbeeld ook aan de Japanse Duizendknoop. Die plant is in de negentiende eeuw in Europa ingevoerd door een Britse plantenliefhebber, maar is rond 1950 gaan “verwilderen”, vermoedelijk door het storten van tuinafval met plantenresten. Deze extreem “invasieve” plant heeft zich ondertussen ook volop in de natuur verspreid. Het gaat om een bijzonder agressief woekerende plant die alle andere planten in de nabijheid “versmacht”. De plant heeft een grote groeikracht en is in staat zich te vestigen in droge en natte grond in voedselarme bodems op zand, klei of veen. Hij verdringt daarbij de andere kruiden en struiken. De Japanse Duizendknoop wordt daarom internationaal tot de honderd meest invasieve exoten gerekend. De Japanse Duizendknoop is door zijn groeikracht en relatieve ongevoeligheid voor bestrijdingsmiddelen bovendien moeilijk te bestrijden op plekken waar hij eenmaal goed gevestigd is.

Een ander voorbeeld is de Chinese Wolhandkrab. Die is vermoedelijk stiekem als larve meegereisd in de ballasttanks van schepen uit Azië en zo in het begin van de twintigste eeuw in onze rivieren terecht gekomen. Chinese Wolhandkrabben zijn omnivoren en bepaald niet kieskeurig: ze eten alles wat ze tegenkomen. Ze kunnen zo inheemse soorten, zoals de Europese Rivierkreeft, verdringen. De soort kan ook veel schade toebrengen aan visfuiken en –netten. Ze brengen bovendien grote verwoestingen toe aan lokale fauna en flora door bijvoorbeeld het vernietigen van waterplanten op hun weg. Waterplanten zijn van groot belang voor de waterkwaliteit en dieren die ervan leven.

Kortom: we zien ons geconfronteerd met bijzonder agressieve exoten die zich ontzettend snel en gemakkelijk verspreiden, en die daardoor onze inheemse fauna en flora zwaar bedreigen of sommige van onze inheemse soorten zelfs kunnen vernietigen. Het is bijgevolg inderdaad alle hens aan dek om die ongewenste indringers op te sporen en uit te roeien, én om ervoor te zorgen dat we niet door nieuwe exoten overspoeld worden.

Al is dat vermoedelijk “wishful thinking”: ze zijn niet te stoppen. Zeker niet in onze moderne samenleving waarbij mensen en goederen over de hele wereld heen en weer reizen. En zo hebben we ondertussen ook al meer en meer bezoek van de Malariamug of van de Tijgermug die zich met het wijzigende (warmere) klimaat bij ons thuis gaan voelen. Als die zich in onze streken ongeremd gaan verspreiden, dan krijgen we een reeks tropische ziektes over ons heen waarmee vergeleken Covid een lachertje was.