Leedvermaak

Nee, ik koester geen leedvermaak tegenover onze federale energieminister; ik ben niet het type dat zich verkneukelt in andermans ongeluk. Ik voel eerder medelijden met haar. Ze heeft zó hard gevochten voor haar zaak, ze heeft zich 200% ingezet, maar ze heeft uiteindelijk toch het onderspit moeten delven. Haar ambities heeft ze moeten begraven, haar beloftes heeft ze moeten inslikken. De twee nieuwste kernreactoren zouden “onder geen enkel beding” langer dan tot 2025 open blijven, en de regering zou “nooit ofte nimmer” mee betalen voor de uiteindelijk afbraak en voor het stockeren van het kernafval. De kernreactoren blijven wél langer open, tot 2036. En wij zullen wél mee betalen voor de ontmanteling.

Tine voelt zich nu misschien een “mislukkeling”, omdat ze gefaald heeft. Maar dat is helemaal onterecht, ze heeft zichzelf niets te verwijten. Het is alleen dat haar strijd eigenlijk bij voorbaat al verloren was, ze kón dit gewoon niet winnen. En de oorlog in Oekraïne heeft haar uiteindelijk helemaal de das om gedaan. Zoals voor de meesten van ons, trouwens.

Maar we moeten dit akkoord positief bekijken, zegt Luc Pauwels, energie-expert bij VRT: wij, de Belgische staat, zullen niet alleen moeten delen in de lasten, we zullen ook mogen delen in “de lusten”. Want zo’n kerncentrale genereert enorm veel winst, en een deel daarvan zal voor België zijn als wij mede-eigenaar worden van die twee kernreactoren. Terloops: aangezien kernenergie de enige winstgevende vorm van elektriciteitsproductie is, want al de rest - windmolens, zonnepanelen, gas - draait op subsidies, begrijp ik nog minder waarom de Groene partijen dat wilden stoppen.

Luc Pauwels mag van mij optimistisch zijn, maar ik deel zijn optimisme niet. De “lasten”, die zullen inderdaad eerlijk gedeeld worden. Maar de “lusten”, die zullen vooral in Frankrijk geïnd worden. Ik herinner me helaas nog al te goed het verhaal van Dexia, indertijd. De Belgische tak maakte mooie winsten, maar die vloeiden allemaal naar de Franse tak om hun verliezen te dekken. Tot de hele constructie uiteindelijk ineen gestort is.

Engie is trouwens duidelijk vast van plan om zó veel mogelijk profijt te halen uit dit “akkoord”, en de Belgische regering zó veel mogelijk te melken. Vandaar dat Engie niet spreekt over een “princiepsakkoord” zoals de Belgische excellenties het noemen, maar wél over een “niet-bindende intentieverklaring”: zij zullen de duimschroeven blijven aandraaien tot er voor ons land zo goed als geen “lusten” meer over blijven.

Maar goed: er is een akkoord. En hoewel we daar, door al het getreuzel en getalm, héél zwaar voor zullen betalen, we hebben in elk geval onze energiebevoorrading verzekerd vanaf 2026. Wat vóór 2026 zal gebeuren, is minder duidelijk. In 2025 worden onze laatste kernreactoren stil gelegd, zoals voorzien. (Om dan eind 2026 weer opgestart te worden. Begrijpe wie kan…) Hoe moet het dan met de winter van eind 2025, begin 2026, zonder kernenergie? Geen nood, zegt de regering: er komen twee of misschien zelfs drie gascentrales om ons van elektriciteit te voorzien. Gascentrales die dan wel hopen CO2 de lucht in blazen (hoewel onze CO2-uitstoot drastisch naar beneden zou moeten), gascentrales die draaien op de duurste brandstof die er is, gascentrales die lijnrecht ingaan tegen het voornemen om niet meer afhankelijk te zijn van onbetrouwbare gasleveranciers. Wie dit uitgelegd krijgt, verdient een pluim.

Om één of andere reden zwijgt men wel in zo veel mogelijk talen over de eerstvolgende winter, die van eind 2022. Want in de komende herfst worden alle kernreactoren, behalve die twee nieuwste, stil gelegd. Dat betekent dat we de nakende winter zullen moeten zien door te komen met elektriciteit van nog maar twee reactoren. En we moeten tegelijk een manier vinden om 15% minder gas te verbruiken, want dat hebben we aan Europa beloofd. Hoe we dan die winter zullen moeten doorspartelen, daar heeft niemand een antwoord op. Ik vermoed dat onze politici gewoon hopen op een heel zachte winter. En anders? “We zullen de problemen oplossen als ze zich stellen” zei loodgieter Dehaene indertijd.

Ik hoop dat iedereen alvast voldoende warme kleren in huis heeft. En een voldoende voorraad kaarsen. En misschien ook best een petroleum-vuurtje voor het geval dat…