FIRE

“FIRE” is de naam van een nieuwe docu-serie op VRT. Het gaat, volgens de makers van de reeks, over “een nieuwe trend die bij de jongeren leeft”. Het letterwoord staat voor: “Financial independence, retire early”. De documentaire reeks vertelt over jongeren met de ambitie heel vlug heel rijk te worden, om dan al op jonge leeftijd te kunnen gaan rentenieren.

Dat het een trend zou zijn die “leeft bij de hedendaagse jongeren” is uiteraard een flagrante leugen. Het is een trend die (misschien) leeft bij een heel elitair groepje jongeren uit rijke milieus. De meeste jongeren zijn helemaal niet met “FIRE” bezig. Misschien zouden ze wel willen als het kon, maar het kan nu eenmaal niet. Tenzij dan bij die enkelingen die er de financiële mogelijkheden voor hebben.

De VRT heeft al veel stomme uitzendingen op haar conto geschreven in haar jacht op hoge kijkcijfers, maar dit slaat werkelijk alles. Deze reek is zó fout! Op alle mogelijk denkbare manieren.

Om te beginnen is wat getoond en verteld wordt, totaal onrealistisch. Hoewel het verkocht wordt als een “documentaire reeks”. De enkele jongeren die in de serie aan bod komen, beweren op heel korte tijd stinkend rijk geworden te zijn. Op die manier wordt de indruk gewekt dat iedereen “bijna vanzelf” rijk kan worden. Dat is uiteraard niet zo, net zomin als iedere voetballer bakken geld zou verdienen. Bovendien wordt gesuggereerd dat je niet hoeft te werken om rijk te worden. (Het klopt wél dat je niet rijk wordt door te werken.) Ze verdienen hun fortuin met “beleggen”, maar wat ze eigenlijk doen, is “gokken”. Ze hadden evengoed elke week op EuroMillions kunnen gegokt hebben: ook daarbij is er af en toe iemand die de jackpot wint. De meeste mensen verliezen alleen maar met gokken. En net op het moment dat men eindelijk erkent dat gokverslaving een ernstig probleem is en dat reclame voor gokspelen aan banden moet gelegd worden, maakt de VRT reclame voor de gevaarlijkste vorm van “gokken” die er bestaat: gokken op de beurs of op de crypto-markten.

Verder is dit zo amoreel als maar kan, omdat het een verheerlijking is van de slechtst denkbare vorm van kapitalisme. De serie stelt oppervlakkig materialisme en zucht naar geldgewin voor als dé ultieme ambitie voor de hedendaagse jongeren. De jongeren in de documentaire worden geportretteerd als succesvolle jongeren, bijna als een voorbeeld voor de jeugd. Alsof materialistisch succes, en dan nog zonder er échte inspanningen voor te doen, hét ideaal zou moeten zijn voor de opgroeiende jeugd.

En tenslotte is dit een slag in het gezicht van al die jongeren die het met veel minder moeten stellen. Jongeren die hard moeten werken om hun boterham te verdienen, in de hoop dat ze zonder kleerscheuren het einde van de maand kunnen halen. Jongeren die laaggeschoold zijn en nauwelijks aan de bak komen. Jonge gezinnen met kinderen die in schrijnende armoede opgroeien.

Het “grappige” is dat jongeren van diezelfde materialistische generatie ook heel erg gewonnen zijn voor de “quiet quitting” rage, waarbij ze het erop aan leggen om op hun werk vooral niet té veel en niet té hard te werken. Ik heb helemaal niets tegen het principe om wat minder in het werk en wat meer in het privéleven te investeren. Maar dan moeten die jongeren wel consequent zijn. Ze mogen niet tegelijk een hoge wedde én een firmawagen én een aanvullend pensioen én een hospitalisatieverzekering eisen, en dan toch voor zichzelf uitmaken dat ze echt niet “te veel” willen werken. Dat ligt een beetje in dezelfde gedachtegang als bij de “FIRE”-jongeren: veel geld willen verdienen maar dan zonder er (hard) voor te moeten werken.

Dat de VRT het voorstelt alsof dit dé trend zou zijn bij alle jongeren, is zonder meer schandalig. Niet alle jongeren zijn zo. De meeste jongeren denken daar zelfs niet eens aan. Dat velen in deze harde en moeilijke tijden vooral bezig zijn met materialistische bekommernissen, zoals de zorg om alle facturen betaald te krijgen, en minder met idealen en het geestelijk welzijn, zal wel kloppen. Maar om nu te gaan beweren dat het “dé trend” is bij de jongeren van vandaag om zo snel mogelijk “schandalig rijk” te worden, dat is er toch vér over! En het is bijzonder gevaarlijk om jongeren die illusie te bezorgen.

VRT heeft de reeks trouwens heel onlangs weer offline gehaald. Niet omdat ze ook wel ingezien hadden dat de “morele waarden” die in de reeks gepropageerd werden van een bedenkelijk niveau zijn. Maar wel omwille van de mogelijke imago-schade toen aan het licht kwam dat één van de succesverhalen sloeg op iemand die op frauduleuze wijze aan zijn fortuin kwam door mensen af te zetten met een soort “piramidespel”.