Lijfstraffen

Ik heb het er een beetje moeilijk mee dat ik zo weinig herinneringen heb aan mijn kindertijd. Ik herinner me wel nog flarden, en enkele memorabele momenten, maar al bij al is het grootste deel van mijn kindertijd vervlogen. Verloren in het doolhof van mijn aftakelende hersenen.

Ik geloof wel dat ik een gelukkige kindertijd gehad heb. Wij hadden het thuis niet breed, want ons vader was de enige kostwinner en hij werkte als gewone arbeider in een fabriek. En we hadden totaal geen luxe: geen telefoon, geen televisie, geen buitenlandse vakanties, geen duur speelgoed, geen merkkledij. Volgens de huidige normen van de armoede-organisaties waren wij “arm”, heel zeker. (Ik heb de stellige indruk dat de grens van “armoede” steeds meer naar boven schuift.) Maar we voelden ons niet “arm” of “misdeeld”. We waren tevreden met wat we hadden, we waren gelukkig.

Ik neem aan dat er ook moeilijke en pijnlijke dagen geweest zijn. Maar die zal ik vermoedelijk verdrongen hebben. Of zoals Gladys Knight het zong:

“Memories may be beautiful and yet
What's too painful to remember, We simply choose to forget
So it's the laughter we will remember.”

https://www.youtube.com/watch?v=IfrK4o14dfA

In mijn herinnering was ik wel geen “braaf” kind. Dat wil zeggen: op m’n eentje was ik wél doodbraaf, ik kon urenlang stil en rustig zitten lezen of schrijven, als kind. Maar als ik samen was met de andere kinderen van de buurt, of met mijn oudere broer, dan voelde ik waarschijnlijk als jongste van de groep de behoefte om me ook te laten gelden, in een poging om “er bij te horen”. En dan durfde ik weleens te ver gaan, té heftig te zijn.

Zo herinner ik me dat ik mijn oudste broer ooit eens bij een felle ruzie een slag heb gegeven met een broeksriem. De rode streep op zijn been is vermoedelijk nog lang zichtbaar gebleven. Toen is ons vader in een ware colère geschoten, en ik heb meteen een klap op mijn bil gekregen, met zijn vlakke hand, die nog lang is blijven nazinderen. Maar ik had het verdiend.

In mijn herinnering ben ik als kind dikwijls gestraft geweest. Méér dan mijn oudste broer, denk ik. Maar dat zal vermoedelijk een vertekend beeld zijn. De jongere zoon heeft altijd het gevoel, achteraf, dat hij méér gestraft werd dan zijn oudere broer. In elk geval: als wij iets mispeuterd hadden, dan werden wij zonder pardon gestraft. Met een ferme klets erbij als het nodig was.

Nu zou dat niet meer mogen. Als een vader nu zijn kind een draai om de oren zou durven geven, dan staat de politie de volgende dag aan de deur, en de Dienst voor Kinderwelzijn. Lijfstraffen zijn vandaag de dag uit den boze. Straffen is sowieso niet meer toegelaten. Als je kinderen nu iets verkeerd gedaan hebben, dan moet je met hen praten. Je moet “met hen in gesprek gaan.” Je moet hen uitleggen waarom het fout is wat ze gedaan hebben. Je moet proberen te begrijpen waarom ze dat gedaan hebben, je moet uitzoeken wat de onderliggende oorzaak was. Maar je mag hen zeker niet straffen. Dat is pedagogisch niet verantwoord, en het is slecht voor de geestelijke en emotionele ontwikkeling van je kind. Naar het schijnt.

Ik heb nochtans geen trauma over gehouden aan de lappen die ik gekregen heb of aan de keren dat ik op mijn knieën in de hoek mocht gaan zitten. Ik heb er geen emotionele wonden aan over gehouden. En ik heb er ook geen haat tegenover mijn straffende vader aan over gehouden. Ik heb het hem zelfs nooit kwalijk genomen: ik wist dat hij gelijk had, ik verdiende de straf. En… ik heb de straf onthouden. Ik had (letterlijk) aan den lijve ondervonden dat er consequenties zouden zijn als ik mij nog eens zou misdragen. Ik had mijn lesje wel geleerd. Duidelijk, ondubbelzinnig.

Maar nu is dat niet meer okee volgens de moderne pedagogen. Denk je dat kinderen vandaag ook nog zo onder de indruk zouden zijn van de consequenties als ze iets ernstigs mispeuterd hebben? Een babbel met de ouders…

Noem mij gerust ouderwets, maar ik blijf bij mijn stelling dat de permissieve opvoeding die nu gangbaar is, een generatie oplevert die geen grenzen meer kent, geen normen meer, geen respect meer. Een generatie jongeren en jongvolwassenen die zich alles meent te mogen permitteren.