Moordaanslag

Het is mijn vaste overtuiging dat alle wereldleiders uitmuntende pokerspelers moeten zijn. Hoe zij erin slagen de grootste nonsens en leugens te verkondigen met een onbewogen “pokergezicht”, dat kan alleen als ze erg bedreven zijn in blufpoker. Of als ze een schaamteloos cynische inborst hebben, dat kan ook.

Neem nu die recente moordaanslag in Moskou, op Darya Dougina, politiek journaliste en ultranationalist van overtuiging. Eigenlijk was het een moordaanslag op haar vader, Aleksandr Dougin, medestander van Poetin en inspirator voor de “groot-Russische” ambities van de would-be Tsaar. De bomaanslag was gericht tegen de auto waarin Aleksandr Dougin samen met zijn dochter naar huis zou rijden. Maar om de ene of andere reden heeft hij op het allerlaatste moment beslist om toch een andere auto te nemen. Ofwel beschikt de heer Dougin over de gave van helderziendheid, ofwel heeft hij een heel attente bewaarengel. Ofwel wist, of vermoedde, hij dat zijn auto onderweg zou ontploffen. Wat mij eigenlijk niet echt zou verwonderen. In dat geval zou hij wetens en willens zijn dochter opgeofferd hebben. Wellicht met het lugubere idee van haar een “martelaar voor de goede zaak” te maken.

De verantwoordelijkheid voor de aanslag werd door Rusland onmiddellijk bij Oekraïne gelegd: er zouden aanwijzingen zijn dat een Oekraïense spionne erbij betrokken was en daarna naar Estland zou gevlucht zijn. Volgens Rusland gaat het om “het beleid van staatsterrorisme dat is ingesteld door het regime in Kiev”. Wat bijzonder cynisch is, want als er één land is dat gespecialiseerd is in “staatsterrorisme”, dan is het Rusland zelf.

Oekraïne ontkent uiteraard alle betrokkenheid, maar erg overtuigend is dat niet. Het slachtoffer was in elk geval een hevig voorstander van de inval in Oekraïne en van het herstel van de grenzen van het glorierijke “Groot-Rusland”. Hoe dan ook: de Russische regering heeft al gezworen dat de (vermoedelijke) dader zal opgespoord en terechtgesteld worden.

Het spreekt vanzelf dat ik, zoals de meesten, die moordaanslag op geen enkele manier kan goedkeuren. Zelfs al was het beoogde slachtoffer een rabiate oorlogsstoker. Een moordaanslag is nooit goed te praten, of dat nu op een extremist is, dan wel op een vredesactivist. Dat geldt trouwens evengoed voor de moordaanslag op een IS-leider, nog niet zo lang geleden, met een Amerikaanse drone. Ondanks de triomfalistische toon van president Biden. Een moord is een moord. Punt.

Maar wat mij in het geval van de moord op Dougina bijzonder treft, is de gedecideerde eis van Rusland dat Estland de “dader” moet uitleveren. Dat is “grappig” omdat Rusland zelf steevast weigert de daders van moordaanslagen die Russische spionnen in het Westen gepleegd hebben, aan de Westerse landen over te dragen. Meer zelfs: volgens de Russen gaat het telkens om onschuldige toeristen die met de hele zaak niets te maken hebben, en zijn de Westerse vragen tot uitlevering dus zonder betekenis. Denken we maar aan de vergiftiging van de Russische banneling Sergej Skripal en zijn dochter Julia, in Salisbury, op 4 maart 2018. Na grondig onderzoek bleek het te gaan om een aanslag met Russisch zenuwgas door twee Russische spionnen, agenten van de militaire inlichtingendienst GRU. De Britten legden de beschuldigingen voor aan Rusland, en eisten de uitlevering van de verdachten om hen voor het gerecht te kunnen brengen. (Dat is trouwens een subtiel verschil met de Russische aanpak: verdachten worden simpelweg vermoord, aan een proces wordt geen tijd en moeite verspild). Het spreekt vanzelf dat Rusland elke betrokkenheid ontkende. Net als bij die talloze andere moordaanslagen op in ongenade gevallen Russen in Engeland, of op de Oekraïense Westers gezinde politicus Viktor Joesjtsjenko.

Maar zie: nu één van hen het slachtoffer is van een moordaanslag, reageert Rusland opeens met “oprechte verontwaardiging” en eist dat de (vermoedelijke) dader opgepakt wordt en stante pede uitgeleverd. Rechtlijnigheid en consequent reageren is hier ver te zoeken. Maar dat hoeft ook niet in de cynische wereld van de politiek, vermoed ik.