Deportee

Vervolg

De jaren zestig van de vorige eeuw waren de gouden jaren van de “protestsong”. Het is allemaal al héél lang geleden, maar veel van die songs zijn vandaag nog altijd schrijnend actueel.

Dit liedje, “Plane Wreck at Los Gatos”, gaat over een vliegtuigongeval, in het Californische Los Gatos, in 1948. Bij dat ongeval kwamen alle inzittenden om het leven: de piloot, de eerste officier, een stewardess, een immigratie-officier, en een dertigtal Mexicanen. Die Mexicanen waren landarbeiders, gastarbeiders, die hun contract op de Amerikaanse velden hadden afgewerkt. Het bizarre hierbij was dat de Mexicanen in de rapporten na het ongeval nooit bij name genoemd werden. De Amerikaanse inzittenden werden geïdentificeerd, maar de Mexicaanse passagiers werden gewoon “uitgewezenen” (“deportees”) genoemd. Ze werden ook samen begraven in een massagraf, met als vermelding enkel “Mexicanen”. Daar kwam al gauw fel protest tegen. Vanwege onder andere Cesar Chavez, de latere vakbondsleider (over wie Joan Baez zou zingen in “No nos moveran”).

Woody Guthrie schreef daar een gedicht over waarin hij de ontmenselijking en anonimiteit van de landarbeiders aanklaagde. Die Mexicaanse gastarbeiders werden in Amerika en in de Amerikaanse media eerder als “werktuigen” beschouwd dan als volwaardige menselijke wezens, en ze werden ook als zodanig behandeld; zelfs tot na hun dood.

En eigenlijk gebeurt vandaag de dag nog altijd precies hetzelfde. Alleen is het nu geen vliegtuig dat neerstort, maar zijn het gammele bootjes die verongelukken op de Middellandse Zee. Bootjes waar massa’s vluchtelingen door mensensmokkelaars op gepropt werden. De vluchtelingen, dikwijls ook vrouwen en kinderen, die bij die riskante overtochten verdrinken, blijven meestal even anoniem als de Mexicaanse gastarbeiders in Los Gatos.

Er is dus al bij al nog niet zó veel veranderd, vergeleken met vijfenzeventig jaar geleden: nog altijd blijven de sukkelaars die op zoek gaan naar een beter leven, anoniem en zonder gezicht. Tot in de dood.

https://www.youtube.com/watch?v=nEjJzF9nNNU

The crops are all in and the peaches are rotting,
The oranges piled in their creosote dumps;
They're flying 'em back to the Mexican border
To pay all their money to wade back again

 

Goodbye to my Juan, goodbye, Rosalita,
Adios mis amigos, Jesus y Maria;
You won't have your names when you ride the big airplane,
All they will call you will be "deportees"

My father's own father, he waded that river,
They took all the money he made in his life;
My brothers and sisters come working the fruit trees,
And they rode the truck till they took down and died.

Some of us are illegal, and some are not wanted,
Our work contract's out and we have to move on;
Six hundred miles to that Mexican border,
They chase us like outlaws, like rustlers, like thieves.

The sky plane caught fire over Los Gatos Canyon,
A fireball of lightning, and shook all our hills,
Who are all these friends, all scattered like dry leaves?
The radio says, "They are just deportees"

We died in your hills, we died in your deserts,
We died in your valleys and died on your plains.
We died 'neath your trees and we died in your bushes,
Both sides of the river, we died just the same.

Is this the best way we can grow our big orchards?
Is this the best way we can grow our good fruit?
To fall like dry leaves to rot on my topsoil
And be called by no name except "deportees"?