Universal Soldier

“Universal Soldier” (uit 1964) van Buffy Sainte-Marie is volgens mij zowat hét anti-oorlogslied, meer dan welke andere protestsong ook. De jongere generatie kent het waarschijnlijk niet meer, de ouderen onder ons kennen het misschien in de versie van Boudewijn De Groot: “De eeuwige soldaat”.

https://www.youtube.com/watch?v=fOuZwpGHJ7E

In Wikipedia lees ik het volgende: “In ‘Universal Soldier’ wordt een soldaat van verschillende lengtes, leeftijden, religies en politieke achtergronden beschreven, die vecht in verschillende tijden, voor verschillende landen en met verschillende motieven. Hij denkt altijd dat hij aan het vechten is voor vrede, maar realiseert zich niet dat hij onderdeel is van het probleem.”

Dat klinkt dan bijvoorbeeld zo:

“He's a Catholic, a Hindu, an Atheist, a Jain
A Buddhist, and a Baptist, and a Jew
And he knows he shouldn't kill
And he knows he always will
Kill you for me, my friend, and me for you.”

De tekst van de song is des te pijnlijker omdat het geen “vrijblijvend” protest tegen de oorlog is. We zijn (denk ik toch) allemaal “tegen oorlog”, we vinden oorlog allemaal verwerpelijk en onmenselijk. Jammer genoeg helpt die verontwaardiging over de oorlogsstokers geen zier: het lijkt erop dat er altijd wel ergens een oorlog woedt. En dan wijzen we met de vinger naar de booswichten die de oorlog gestart hebben. Poetin, die zonder enige zinvolle reden in Oekraïne is binnengevallen. Het Israëlische leger dat om de haverklap in Palestijns gebied tekeer gaat (of omgekeerd: de rabiate Palestijnen die Israël bestoken). De Jemenitische fracties die elkaar in een zinloos conflict uitmoorden terwijl de gewone bevolking in honger en ellende achterblijft. De verschillende Afrikaanse dictators die wellicht alleen in hun eigen welzijn geïnteresseerd zijn. De Zuid-Amerikaanse drugsbendes die onder elkaar uitvechten wie het meeste zou kunnen profiteren van de drugsverslavingen in de Westerse wereld. Enzovoort…

Deze song zegt ons dat we hypocriet zijn als we altijd alléén beschuldigend naar “die andere” wijzen. Een wreedaard kan alleen een oorlog voeren als hij/zij soldaten vindt om die oorlog voor hem uit te vechten; een machtswellusteling kan alleen een oorlog voeren als er wapens geproduceerd worden en als er anderen zijn die daar (ook) geld aan verdienen. Deze song legt de pijnlijke verantwoordelijkheid ook bij onszelf: niemand van ons is helemaal onschuldig, allemaal hebben we er schuld aan:

“He's the Universal Soldier and he really is to blame
His orders come from far away no more
They come from here and there and you and me
And brothers, can't you see?
This is not the way we put the end to war.”

We zijn allemaal “vredelievend”, we willen allemaal dat de oorlogen stoppen, we veroordelen allemaal het geweld dat zo veel mensenlevens kost. We weten allemaal dat we niet mogen doden. Maar we laten het toch gebeuren, we laten onze leiders toe om oorlog te voeren. En als puntje bij paaltje komt, zouden velen van ons zonder aarzeling ook zelf ten oorlog trekken en “de vijand” doden.

Dat is wat deze song ons onder de neus wil wrijven, dát is de pijnlijke waarheid.

He's five foot-two and he's six feet-four
He fights with missiles and with spears
He's all of 31 and he's only 17
Been a soldier for a thousand years

He's a Catholic, a Hindu, an Atheist, a Jain
A Buddhist, and a Baptist, and a Jew
And he knows he shouldn't kill
And he knows he always will
Kill you for me, my friend, and me for you

And he's fighting for Canada
He's fighting for France
He's fighting for the U.S.A
And he's fighting for the Russians
And he's fighting for Japan
And he thinks we'll put an end to war this way

And he's fighting for Democracy
He's fighting for the Reds
He says it's for the peace of all
He's the one who must decide
Who's to live and who's to die
And he never sees the writing on the wall

But without him
How would Hitler have condemned them at Labau?
Without him Caesar would have stood alone
He's the one who gives his body as a weapon of the war
And without him all this killing can't go on

He's the Universal Soldier and he really is to blame
His orders come from far away no more
They come from here and there and you and me
And brothers, can't you see?
This is not the way we put the end to war