2023

Al waren er, gelukkig maar, voor sommige mensen toch enkele lichtpuntjes (de geboorte van een kleinzoon, bijvoorbeeld), toch was 2023 over het algemeen genomen een slecht jaar.

De natuur heeft zich in 2023 van haar slechtste en meest wrede kant laten zien. Het was een jaar van overstromingen en van stormen, een jaar van bosbranden en extreme droogte, een jaar van aardbevingen en vulkaanuitbarstingen. Heel veel mensen hebben heel veel ellende moeten doormaken in 2023, als gevolg van natuurrampen en natuurgeweld. En nee, niet altijd was de mens de oorzaak van alle miserie; soms was de natuur nu eenmaal balorig en ontembaar.

Maar helaas was er niet alleen de ellende door de natuur, ook de mens heeft voluit zijn deel gehad in de rampspoed die ons in 2023 overvallen heeft. En dan denk ik aan de vele oorlogen, de onderdrukking van bevolkingsgroepen, de uitbuiting van volkeren, de vermijdbare hongersnood in veel regio’s. De oorlogen in Gaza en in Oekraïne waren niet de enige dieptepunten, jammer genoeg, maar wel de meest in het oog springende en de meest flagrante misdaden op grote schaal.

Nog niet zo lang geleden (op 28 december) heb ik een blog-stukje geschreven over de song “El Salvador” van Peter, Paul & Mary. In die song kwam de volgende tekst voor: “Bomb all day and burn all night until there's not a living thing upright in El Salvador.” Onwillekeurig moet ik hier telkens opnieuw aan terugdenken als ik de berichtgeving lees over Gaza of over Oekraïne. Want dat is precies wat Israël doet in Gaza en wat Rusland doet in Oekraïne: “Bomb all day and burn all night until there's not a living thing upright.” Alles plat bombarderen, volkomen willekeurig, zonder enig militair doel. De enige doelstelling van die bombardementen is om de “vijand” murw te krijgen, om de tegenstanders te demoraliseren, om de bevolking boos te maken op haar leiders.

Om 2023 “in stijl” af te sluiten hebben de Russen met het jaareinde nog eens hun volledig arsenaal bovengehaald. Uit het nieuws van 29 december: “Rusland heeft afgelopen nacht meer dan 150 raketten en drones afgevuurd op minstens zes Oekraïense steden. Er vielen zeker 16 doden en bijna 100 gewonden. Het zou om de grootste luchtaanvallen sinds de start van de oorlog gaan.” Waarom hebben ze dat gedaan? Wat konden ze daarmee winnen? De raketten en drones waren niet eens gericht tegen de vijand, tegen Oekraïense legereenheden. Nee, de raketten kwamen terecht op burgerdoelwitten, een ziekenhuis onder andere (alweer!). Dat is toch op geen enkele manier te rechtvaardigen of te verantwoorden? Dat is willekeurige terreur, dat zijn oorlogsmisdaden. Maar niemand doet een poging om die misdaden te stoppen. De wereld, of toch een deel ervan, spreekt schande en “veroordeelt ten stelligste” die aanvallen, maar niemand doet iets. Wel integendeel: als Oekraïne middelen vraagt om zijn luchtafweer te versterken om dat soort criminele aanvallen te kunnen afweren, dan kijkt de wereld de andere kant op en blijken de eigen belangen en ego’s meer door te wegen dan de vele onschuldige slachtoffers.

Hetzelfde verhaal trouwens in de Gaza-streek, maar misschien nog wat erger. Want Israël bombardeert doelbewust de gebieden in Gaza waar ze eerst de burgers naartoe hebben doen vluchten: toen de oorlog begon hebben ze iedereen ertoe  aangezet om het noorden van Gaza te verlaten en naar het zuiden te vluchten, en eens het zover was zijn ze begonnen met bombardementen op datzelfde zuiden. Uit het nieuws van 28 december: “Het Israëlische leger heeft afgelopen nacht en vanmorgen meerdere steden, dorpen en vluchtelingenkampen in de Gazastrook onder vuur genomen. Daarbij zouden tientallen Palestijnen zijn gedood. Het Israëlische offensief is intussen uitgebreid naar de hele Gazastrook.” Dat is nog erger dan een oorlogsmisdaad, dat is volkerenmoord. Maar ook hierbij kijkt de wereld werkeloos toe. De aanslagen op de burgerbevolking worden “streng veroordeeld” (maar niet eens door iedereen), maar het blijft bij woorden en Netanyahu is daar al even doof voor als Poetin.

Het klinkt misschien pessimistisch, maar ik vrees voor 2024. Die oorlogen zullen niet van vandaag op morgen stoppen, en de wreedheden zullen onverminderd doorgaan. En niemand lijkt zinnens of  in staat om daar een einde aan te maken. “Vrede op aarde”: het blijft helaas een vrome wens.